શતરંગ / ઉર્જા

- સ્વાન્ત: સુખાય 

સમગ્ર પ્રકૃતિ ઉર્જાવાન છે. ક્યાંક ઉર્જા દ્રશ્યમાન છે તો ક્યાંક ઉર્જા અદ્રશ્ય છે. પ્રત્યેક સજીવ સતત ઉર્જા પ્રાપ્તિની મથામણમાં વ્યસ્ત રહે છે. માણસની દરેક પ્રવૃત્તિ કાં તો ખોરાકની શોધ માટે હોય છે કાં તો આનંદની શોધ માટે. જે પણ તત્ત્વ વડે જીવન અને ચેતના પોષાતી રહે એ ઉર્જા. એ અર્થમાં ખોરાક અને આનંદ, આ બંને ઉર્જા પ્રાપ્તિના જ સ્ત્રોત છે. ઉર્જા શબ્દ માટે એક સમાનાર્થી શબ્દ ઉષ્મા છે. આદિમાનવે સંસ્કૃતિના યાત્રાના આરંભે કોઈ ક્ષણે સમૂહમાંરહેવાનુ નક્કી કર્યું હશે ત્યારે તેને ઉર્જા એજ ઉષ્મા એવું સત્ય લાધ્યું હશે એમ બને.