
ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ બેંકિંગ સિસ્ટમમાં લિક્વિડિટી વધારવા માટે એક મોટો નિર્ણય લીધો છે.RBI એ ઓપન માર્કેટ ઓપરેશન (OMO) હરાજી દ્વારા 2 તબક્કામાં 1 લાખ કરોડના સરકારી બોન્ડ ખરીદવાની જાહેરાત કરી છે. આ સાથે, RBI 24 માર્ચે $10 બિલિયન ડોલર-રૂપિયાની ખરીદી/વેચાણ સ્વેપ હરાજી પણ કરશે.
RBI ની બોન્ડ ખરીદવાની યોજના
- પહેલી હરાજી: 12 માર્ચે 50,000 કરોડ
- બીજી હરાજી: 18 માર્ચે 50,000 કરોડ
- દરેક હરાજીની વિગતો અલગથી સૂચિત કરવામાં આવશે.
RBI એ કહ્યું કે તે લિક્વિડિટી અને બજારની સ્થિતિ પર નજર રાખશે અને પરિસ્થિતિ અનુસાર જરૂરી પગલાં લેશે જેથી બજારમાં સરળ લિક્વિડિટી જાળવી શકાય.
લિક્વિડિટી સંકટ અને RBIની પહેલ
ડિસેમ્બરમાં એડવાન્સ ટેક્સ ચુકવણી અને વિદેશી વિનિમય બજારમાં ડોલરના વેચાણને કારણે રૂપિયાની તરલતામાં ભારે ઘટાડો થયો હતો. જાન્યુઆરીના બીજા ભાગથી, RBI સતત પ્રવાહિતા વધારવા માટે પગલાં લઈ રહ્યું છે.
અત્યાર સુધીમાં, RBI એ 1.4 લાખ કરોડના સરકારી બોન્ડ ખરીદ્યા છે. ડોલર-રૂપિયાના ખરીદ-વેચાણના વિનિમયથી પણ બેંકિંગ સિસ્ટમમાં રોકડનો પ્રવાહ આવ્યો છે.
વધુ પગલાં લઈ શકે છે RBI
માર્ચ મહિનામાં એક્સાઇઝ ડ્યુટી, જીએસટી અને એડવાન્સ ટેક્સની ચુકવણીથી બેંકિંગ સિસ્ટમમાંથી લગભગ 5 લાખ કરોડ પાછા ખેંચી શકાય છે.
આવી સ્થિતિમાં, બજાર વિશ્લેષકો માને છે કે RBI મોટી ચલ દર રેપો હરાજી કરી શકે છે જેથી મની માર્કેટ રેટ રેપો રેટ (6.25%) ની નજીક રહે. આરબીઆઈના આ પગલાં બજારમાં સ્થિરતા જાળવી રાખશે અને વ્યાજ દરોમાં બિનજરૂરી વધઘટ ટાળી શકાશે.