Last Update :
24 Jun 2025
પુરીની જગન્નાથ રથયાત્રા હિન્દુ ધર્મની સૌથી ભવ્ય અને પ્રખ્યાત માનવામાં આવે છે. આ યાત્રા દર વર્ષે અષાઢ મહિનાના શુક્લ પક્ષની બીજી તારીખે યોજવામાં આવે છે, જેમાં ભગવાન જગન્નાથ તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર અને બહેન સુભદ્રા સાથે રથ પર સવાર થઈને શ્રીમંદિરથી ગુંડીચા મંદિર તરફ પ્રયાણ કરે છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
આ શુભ પ્રસંગે લાખો ભક્તો પુરી પહોંચે છે અને ભગવાનના રથને ખેંચીને પુણ્ય મેળવે છે. આ માત્ર એક ધાર્મિક પ્રસંગ નથી, પરંતુ ભારતની સાંસ્કૃતિક વારસો અને ભક્તિનું એક અનોખું પ્રતીક પણ છે.
આ વર્ષે આ દિવ્ય યાત્રા 27 જૂન 2025 ના રોજ શરૂ થશે. રથયાત્રા સાથે ઘણી જૂની અને ખાસ પરંપરાઓ જોડાયેલી છે, જેમાંથી એક ભગવાન જગન્નાથને કડવા લીમડાના પાન ચઢાવવાની પરંપરા છે. આ પરંપરા વિચિત્ર લાગે છે, પરંતુ તેની પાછળ ઊંડી ધાર્મિક ભાવના અને ઐતિહાસિક મહત્વ છુપાયેલું છે. ભગવાનને મીઠાને બદલે કડવો લીમડો કેમ ચઢાવવામાં આવે છે તે જાણવું ભક્તો માટે હંમેશા જિજ્ઞાસાનો વિષય રહ્યો છે. આવો, આ ખાસ પરંપરા પાછળની પૌરાણિક અને આધ્યાત્મિક માન્યતા જાણીએ.
ભગવાન જગન્નાથને લીમડો કેમ ચઢાવવામાં આવે છે?
ભગવાન જગન્નાથને ૫૬ પ્રસાદ ચઢાવ્યા પછી લીમડાનો પાવડર ચઢાવવાની પરંપરા પાછળ એક ખૂબ જ હૃદયસ્પર્શી વાર્તા છે. એવું કહેવાય છે કે જગન્નાથ પુરી મંદિર પાસે એક વૃદ્ધ મહિલા રહેતી હતી, જે ભગવાનને પોતાનો પુત્ર માનતી હતી. તે દરરોજ જોતી હતી કે ભગવાનને ૫૬ પ્રકારના વિવિધ અને ભારે ખોરાક ચઢાવવામાં આવે છે. એક દિવસ તેણીને લાગ્યું કે આટલો બધો પ્રસાદ ખાધા પછી, તેના પુત્રને પેટમાં દુખાવો થઈ શકે છે, તેથી તેણી ઔષધીય લીમડાનો પાવડર બનાવીને મંદિર પહોંચી, જેથી તે ભગવાનને પ્રસાદ તરીકે ચઢાવી શકે.
સૈનિકોએ પાવડરનું અપમાન કર્યું, ભક્ત ગુસ્સે થયા
જ્યારે તે મહિલા ભગવાનને પાવડર ચઢાવવા મંદિર પહોંચી, ત્યારે દરવાજા પર તૈનાત સૈનિકોએ તેણીને અંદર જવા દીધી નહીં. એટલું જ નહીં, તેઓએ તેના હાથમાંથી લીમડાનો પાવડર છીનવી લીધો અને ફેંકી દીધો અને તેણીને અપમાનિત કરી અને તેણીને મંદિરની બહાર કાઢી મૂકી. આ જોઈને, સ્ત્રી ખૂબ જ દુઃખી થઈ ગઈ કે તે પ્રેમથી બનાવેલી દવા તેના પુત્ર ભગવાનને આપી શકી નહીં.
ભગવાને ભક્તના દુ:ખને સમજ્યું
તે રાત્રે ભગવાન જગન્નાથ પુરીના રાજાના સ્વપ્નમાં પ્રગટ થયા અને તેમને આખી ઘટનાની જાણ કરી. ભગવાને રાજાને કહ્યું કે તેમણે એક સાચા ભક્તનું અપમાન કર્યું છે અને આ અન્યાય છે. તેમણે રાજાને આદેશ આપ્યો કે તે પોતે તે સ્ત્રીના ઘરે જઈને માફી માંગે અને તે જ લીમડાનો પાવડર ફરીથી તૈયાર કરીને ભગવાનને અર્પણ કરે.
ત્યારથી આ પરંપરા શરૂ થઈ
બીજા દિવસે રાજાએ ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કર્યું. તે સ્ત્રીના ઘરે ગયો, માફી માંગી અને ફરીથી પાવડર તૈયાર કરાવ્યો. તે માતાએ તે લીમડાનો પાવડર ખૂબ પ્રેમથી તૈયાર કર્યો અને રાજાએ તે ભગવાન જગન્નાથને પ્રસાદ તરીકે અર્પણ કર્યો. ભગવાને ખુશીથી તેનો સ્વીકાર કર્યો. ત્યારથી, પરંપરા શરૂ થઈ કે 56 પ્રસાદ પછી, લીમડાનો પાવડર પણ ભગવાનને અર્પણ કરવામાં આવે છે, જે આજ સુધી સંપૂર્ણ ભક્તિ અને પ્રેમથી કરવામાં આવે છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
