Last Update :
10 Jun 2025
વિષ્ણુનું પ્રતીક શંખ, હિન્દુ ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મમાં પૂજનીય છે. મહાભારતમાં ભગવાન કૃષ્ણ અને પાંચ પાંડવોએ શંખ ધારણ કર્યો હતો અને મંદિરો કે પૂજા ખંડમાં કૃષ્ણની મૂર્તિને શણગારવા માટે શંખનો ઉપયોગ ઘણીવાર થાય છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
પૂજા ખંડમાં શંખ મૂકો
પૂજા ખંડમાં શંખની ભૂમિકાને સમજવાની યાત્રા શરૂ કરવા માટે, તેના ઐતિહાસિક મૂળ સુધી જવું જરૂરી છે. શંખની ઉત્પત્તિ હિન્દુ શાસ્ત્રોમાં જોવા મળે છે, જ્યાં તે ઘણીવાર ભગવાન વિષ્ણુ સાથે સંકળાયેલી છે. શંખ ફૂંકવાથી ઉત્પન્ન થતો અવાજ સૃષ્ટિના આદિમ ધ્વનિ, 'ઓમ'નું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. વિષ્ણુ પુરાણ શંખને પાંચ તત્વો - પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને અવકાશના અવતાર તરીકે વર્ણવે છે, જે તેને વૈશ્વિક સુમેળનું પ્રતીક બનાવે છે.
પૂજા ખંડ કે મંદિરમાં શંખ કેવી રીતે રાખવો
મંદિરમાં શંખ કેવી રીતે રાખવો તે જાણવા માટે નીચે આપેલા પગલાં અનુસરો -
- શંખ મૂકતા પહેલા તેને સાફ કરો. શંખને ગુરુવારે અથવા ત્રિવેન્દ્રના કોઈપણ શુભ મુહૂર્તમાં સાફ કરી શકાય છે.
- પૂજા રૂમમાં શંખ હંમેશા મૂર્તિઓ તરફ અણીદાર હોય તે રીતે રાખો.
- શંખને છત તરફ ખુલ્લો ભાગ અને ચાંચ બાજુ તરફ રાખીને રાખવી જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે મૂર્તિઓમાંથી નીકળતી ઉર્જા અને સ્પંદનો શંખના અણીદાર ભાગમાં જાય છે અને આખા ઘરમાં સકારાત્મક ઉર્જા ફેલાવે છે.
- શંખના કદ પ્રમાણે ચાંદીનો આધાર રાખવો એ શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.
- પ્લેટફોર્મની આસપાસ લાલ કપડું ફેલાવો અને તેને રેતીમાં મૂકો.
- શંખને રૂમની જમણી બાજુ રાખવો જોઈએ.
- શંખ પર લાલ દોરો અને ચોખા મૂકો.
- શંખ પર સ્વસ્તિક પ્રતીક બનાવો અને ચંદન, ફૂલો, ધૂપ અને દીવાથી તેની પૂજા કરો.
શંખ વાપરવાના નિયમો
મંદિરમાં કે પૂજા ખંડમાં શંખ મૂકવા માટેના આ વાસ્તુ નિયમો યાદ રાખો -
- પૂજા દરમિયાન શંખ ફૂંકતી વખતે, તેનો ઉપયોગ દેવતાઓને પાણી ચઢાવવા માટે ન કરવો જોઈએ.
- શંખને નિયમિતપણે પવિત્ર પાણીથી ધોયા પછી, તેને સફેદ કે લાલ રંગના કપડાથી ઢાંકી દો.
- પૂજા સ્થાન પર શંખ હંમેશા પાણીથી ભરેલો રાખવો જોઈએ.
- શંખની નિયમિત પૂજા કરો અને દિવસમાં ઓછામાં ઓછા બે વાર તેમાં ફૂંક મારવાનું ભૂલશો નહીં.
- ખરાબ શક્તિઓને દૂર કરવા માટે શંખનું પાણી આખા ઘરમાં ફેલાવો.
- કોઈપણ ધાર્મિક વિધિ દરમિયાન, શંખને ક્યારેય શિવલિંગ ઉપર ન મૂકવો જોઈએ અથવા શિવ પિંડીના સંપર્કમાં ન આવવો જોઈએ.
- ભગવાન શિવ અથવા ભગવાન સૂર્યની મૂર્તિને શંખનું પાણી ન ચઢાવવું જોઈએ.
- પૂજા ખંડમાં પૂજા માટે બે શંખ ક્યારેય એકસાથે ન રાખવા જોઈએ.
- શંખને ક્યારેય ફ્લોર પર ન રાખો કારણ કે તે દૈવી માનવામાં આવે છે.
- તૂટેલા કે તિરાડવાળા શંખ ક્યારેય પૂજા રૂમમાં ન રાખવા જોઈએ.
- કાંટાવાળા શંખ અને પરવાળાને શણગારની વસ્તુઓ તરીકે ન રાખો કારણ કે તે તમારા ઘરના સ્વસ્થ વાતાવરણમાં અસંતુલન પેદા કરે છે.
પૂજા રૂમમાં શંખ રાખવાના કેટલાક ફાયદા -
- ઘરમાં શંખ રાખવાથી ધન અને સફળતા મળે છે.
- શંખને ખરાબ શક્તિઓથી બચાવે છે અને જીવનમાં શાંતિ અને આશાવાદ લાવે છે.
- ઘરમાં શંખ રાખવાથી દેવી સરસ્વતીનું આહ્વાન કરીને જ્ઞાન મળે છે.
- વાસ્તુ દોષવાળા ઘરમાં નિયમિતપણે શંખ ફૂંકવાથી વાસ્તુ દોષ દૂર થાય છે.
- નિયમિત શ્વાસ લેતા શંખ ફૂંકવાથી ઓમનો અવાજ ઉત્પન્ન થાય છે, જે મનને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે.
- જ્યારે તમે શંખને તમારા કાન પાસે રાખો છો ત્યારે તમે સમુદ્રનો અવાજ સાંભળી શકો છો.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
