Last Update :
01 May 2025
વિશ્વમાં મેદસ્વીપણાની સ્થિતિ ખૂબ ચિંતાજનક બની છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) અને અન્ય વૈશ્વિક સંસ્થાઓના જણાવ્યા મુજબ, મેદસ્વીપણું હવે એક મહામારીના રૂપમાં ફેલાઈ ચૂક્યું છે, જે માત્ર વિકસિત દેશોમાં જ નહીં, પરંતુ વિકાસશીલ અને નીચી આવકવાળા દેશોમાં પણ ગંભીર આરોગ્ય સંકટ ઊભું કરી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી વજન ઘટાડવાના ઇન્જેક્શન ઓઝેમ્પિક અને મૌન્જારો (Weight Loss Injections Ozempic and Monjaro) ચર્ચામાં છે. આ દવાઓ શીશી અથવા લિક્વિડ સિરિન્જમાં આવે છે, જેને અઠવાડિયામાં એક વખત ઇન્જેક્શન તરીકે લેવી પડે છે. જોકે, ઘણા લોકોને ઇન્જેક્શનનો ડર લાગે છે. આવામાં ખબર આવી હતી કે મૌન્જારો બનાવનારી એલી લિલી કંપની વેટ લોસ પિલ્સ લાવવાની તૈયારીમાં છે, અને હવે ખબર સામે આવી છે કે વૈજ્ઞાનિકોએ વેટ લોસ ક્રીમ અને પેચ બનાવ્યા છે. તેઓ દાવો કરે છે કે આનાથી વધુ અસરકારક રીતે વજન ઘટાડી શકાય છે.
ડૉ. નિકોલસ શું કહે છે?
ત્વચા અને એન્ટી-એજિંગ નિષ્ણાત ડૉ. નિકોલસ પેરિકોનના જણાવ્યા મુજબ, "ટ્રાન્સડર્મલ ડ્રગ ડિલિવરી સિસ્ટમ (પીડા રહિત પદ્ધતિ) નો લાભ દાયકાઓથી તે લોકોને મળી શકે છે જેઓ ઇન્જેક્શનથી અસહજ થાય છે અને પોતાનું વજન ઘટાડવા માંગે છે. હાલમાં અમે ટિર્ઝેપેટાઇડના જેલ ફોર્મ્યુલેશન પર કામ કરી રહ્યા છીએ, જે Monjaro (વેટ લોસ ઇન્જેક્શન) બનાવવાનું કમ્પાઉન્ડ છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે Monjaro બનાવનારી કંપની એલી લિલી સાથે મળીને આને આગળ વધારવામાં આવશે, કારણ કે મને લાગે છે કે આ ખૂબ જ અનોખું હશે અને ચોક્કસપણે કામ કરશે."
ત્વચા અને એન્ટી-એજિંગ નિષ્ણાત ડૉ. નિકોલસ પેરિકોનના જણાવ્યા મુજબ, "ટ્રાન્સડર્મલ ડ્રગ ડિલિવરી સિસ્ટમ (પીડા રહિત પદ્ધતિ) નો લાભ દાયકાઓથી તે લોકોને મળી શકે છે જેઓ ઇન્જેક્શનથી અસહજ થાય છે અને પોતાનું વજન ઘટાડવા માંગે છે. હાલમાં અમે ટિર્ઝેપેટાઇડના જેલ ફોર્મ્યુલેશન પર કામ કરી રહ્યા છીએ, જે Monjaro (વેટ લોસ ઇન્જેક્શન) બનાવવાનું કમ્પાઉન્ડ છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે Monjaro બનાવનારી કંપની એલી લિલી સાથે મળીને આને આગળ વધારવામાં આવશે, કારણ કે મને લાગે છે કે આ ખૂબ જ અનોખું હશે અને ચોક્કસપણે કામ કરશે."
જેલના રૂપમાં આવશે ક્રીમ
ડૉ. પેરિકોન જણાવે છે, "લેબ ટિર્ઝેપેટાઇડનું જેલ ફોર્મ્યુલેશન વિકસાવી રહી છે. તમે ચોક્કસપણે ત્વચા દ્વારા ત્વચાની ઊંડી રક્તવાહિનીઓ સુધી પહોંચી શકો છો. જે જેલ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે, તેને તમારે ફક્ત તમારા કાંડા પર મૂકવું પડશે અને કાંડાને એકબીજા સાથે ઘસવું પડશે. લગભગ એક મિનિટમાં તે જેલ ત્વચામાં પ્રવેશી જશે અને આખા શરીરમાં ફેલાઈ જશે. હાલમાં આ જેલ સંપૂર્ણપણે પ્રાયોગિક છે. FDAની મંજૂરી મળે તે પહેલાં તેને હજુ પ્રી-ક્લિનિકલ ટ્રાયલ અને હ્યુમન ટ્રાયલમાંથી પસાર થવું પડશે."
ડૉ. પેરિકોન જણાવે છે, "લેબ ટિર્ઝેપેટાઇડનું જેલ ફોર્મ્યુલેશન વિકસાવી રહી છે. તમે ચોક્કસપણે ત્વચા દ્વારા ત્વચાની ઊંડી રક્તવાહિનીઓ સુધી પહોંચી શકો છો. જે જેલ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે, તેને તમારે ફક્ત તમારા કાંડા પર મૂકવું પડશે અને કાંડાને એકબીજા સાથે ઘસવું પડશે. લગભગ એક મિનિટમાં તે જેલ ત્વચામાં પ્રવેશી જશે અને આખા શરીરમાં ફેલાઈ જશે. હાલમાં આ જેલ સંપૂર્ણપણે પ્રાયોગિક છે. FDAની મંજૂરી મળે તે પહેલાં તેને હજુ પ્રી-ક્લિનિકલ ટ્રાયલ અને હ્યુમન ટ્રાયલમાંથી પસાર થવું પડશે."
અન્ય વજન ઘટાડવાની ક્રીમ
લાસ વેગાસની સ્કિનવિઝિબલ ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઇન્ક. ઓઝેમ્પિક અને વેગોવીમાં હાજર એક્ટિવ પેપ્ટાઇડ-સેમાગ્લુટાઇડ-ની ક્રીમ બનાવવા પર કામ કરી રહી છે, જે સ્ટાન્ડર્ડ ટોપિકલ ડ્રગની તુલનામાં ત્વચામાં લગભગ 10 ગણી વધુ સારી રીતે શોષાય છે અને 6 કલાક સુધી દવાને શરીરમાં સ્થિર રીતે રિલીઝ કરે છે.
લાસ વેગાસની સ્કિનવિઝિબલ ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઇન્ક. ઓઝેમ્પિક અને વેગોવીમાં હાજર એક્ટિવ પેપ્ટાઇડ-સેમાગ્લુટાઇડ-ની ક્રીમ બનાવવા પર કામ કરી રહી છે, જે સ્ટાન્ડર્ડ ટોપિકલ ડ્રગની તુલનામાં ત્વચામાં લગભગ 10 ગણી વધુ સારી રીતે શોષાય છે અને 6 કલાક સુધી દવાને શરીરમાં સ્થિર રીતે રિલીઝ કરે છે.
ટ્રાયલ ટેસ્ટમાં વૈજ્ઞાનિકોએ જાણ્યું કે જ્યારે ક્રીમમાં દવા ઉમેરવામાં આવી, તો તેનો 70 ટકા હિસ્સો ત્વચાના સ્તરોમાં પ્રવેશી ગયો, એટલે કે તે ત્વચામાં સારી રીતે શોષાઈ. ક્રીમ બનાવવામાં તે જ પેપ્ટાઇડનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જે સેમાગ્લુટાઇડને કામ કરવામાં સક્ષમ બનાવે છે, જેને GLP-1 એગોનિસ્ટ કહેવાય છે. GLP-1 એગોનિસ્ટ એ દવાઓનું એક જૂથ છે, જે ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અને મેદસ્વીપણાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
સાથે જ તેમાં CB-1 રિસેપ્ટર એન્ટાગોનિસ્ટ પણ હોય છે, જે ભૂખને ઘટાડે છે અને શરીરને ચરબી બર્ન કરવા માટે પ્રોત્સાહન આપે છે. વૈજ્ઞાનિકોએ જાણ્યું કે ક્રીમમાં ઉમેરાયેલી દવાનો લગભગ 10 ટકા હિસ્સો 6 કલાક દરમિયાન ત્વચામાંથી પસાર થઈ ગયો, જે ઇન્જેક્શનની તુલનામાં વધુ નિયંત્રિત ડોઝ છે.
વૈજ્ઞાનિકોને આ ચિંતા
વૈજ્ઞાનિકોને ચિંતા છે કે તેમની આ નવી ટેક્નોલોજી જીવંત પેશીઓ પર અસરકારક સાબિત થશે કે નહીં. તેઓએ હજુ સુધી વજન ઘટાડવા ઇચ્છુક લોકો પર તેનું પરીક્ષણ કર્યું નથી અને તેઓ હજુ સુધી તેની જૈવઉપલબ્ધતા વિશે પણ નિશ્ચિત નથી. સેમાગ્લુટાઇડના સોય ઇન્જેક્શનની જૈવઉપલબ્ધતા 50 થી 80 ટકા છે. જોકે, વૈજ્ઞાનિકો હજુ સુધી ક્રીમ વિશે નિશ્ચિત નથી. GLP-1 દવાઓ ટ્રાયલમાં વધુ સફળ સાબિત થઈ છે, જેનાથી લોકોને સરેરાશ તેમના શરીરના વજનના લગભગ 15 થી 20 ટકા ઘટાડવામાં મદદ મળી છે.
વૈજ્ઞાનિકોને ચિંતા છે કે તેમની આ નવી ટેક્નોલોજી જીવંત પેશીઓ પર અસરકારક સાબિત થશે કે નહીં. તેઓએ હજુ સુધી વજન ઘટાડવા ઇચ્છુક લોકો પર તેનું પરીક્ષણ કર્યું નથી અને તેઓ હજુ સુધી તેની જૈવઉપલબ્ધતા વિશે પણ નિશ્ચિત નથી. સેમાગ્લુટાઇડના સોય ઇન્જેક્શનની જૈવઉપલબ્ધતા 50 થી 80 ટકા છે. જોકે, વૈજ્ઞાનિકો હજુ સુધી ક્રીમ વિશે નિશ્ચિત નથી. GLP-1 દવાઓ ટ્રાયલમાં વધુ સફળ સાબિત થઈ છે, જેનાથી લોકોને સરેરાશ તેમના શરીરના વજનના લગભગ 15 થી 20 ટકા ઘટાડવામાં મદદ મળી છે.
પરંતુ ઇન્જેક્શનથી 100 ટકા દવા એક જ વારમાં શરીરમાં પહોંચી જાય છે, તેથી તેના કેટલાક દુષ્પ્રભાવો પણ થાય છે, જેના કારણે 3માંથી 2 દર્દીઓએ શરૂઆતના એક વર્ષની અંદર તેને લેવાનું બંધ કરવું પડે છે. ઓઝેમ્પિક અને વેગોવી જેવા GLP-1 એગોનિસ્ટ ગંભીર પેટનો દુખાવો, ઉલટી, કબજિયાત અને ઝાડા જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે, અને લોકોનું કહેવું છે કે આનાથી તેમનું જીવન પ્રભાવિત થાય છે. તેથી સંશોધકો માને છે કે આ દવાઓ એકસાથે શરીરમાં પ્રવેશ નહીં કરે, જેથી લોકો તેના દુષ્પ્રભાવોથી બચી શકશે.
ટપાલ ટિકિટના કદનું પેચ
બોસ્ટન સ્થિત એનોડાઇન નેનોટેક પણ પેચ-આધારિત વજન ઘટાડવાની દવા પર કામ કરી રહી છે. કંપની તેના હીરોપેચનું ક્લિનિકલ પરીક્ષણ શરૂ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે, જે ટપાલ ટિકિટ કરતાં પણ નાનું સ્ટિકર છે અને તેની એક બાજુએ નાની, ઓગળી શકે તેવી સોયો લગાવેલી હોય છે, જેમાં વજન ઘટાડવાની દવાનો ડોઝ હોય છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ આ પેચને ત્વચા પર લગાવશે, તો નાની સોયો ત્વચામાં ઊંડે સુધી પ્રવેશી જશે, પરંતુ પીડા અનુભવાવનારા રિસેપ્ટર્સ અને રક્તવાહિનીઓ સુધી નહીં પહોંચે. આનાથી પીડાનો અનુભવ નહીં થાય, અને દવા શરીરમાં પ્રવેશી જશે.
બોસ્ટન સ્થિત એનોડાઇન નેનોટેક પણ પેચ-આધારિત વજન ઘટાડવાની દવા પર કામ કરી રહી છે. કંપની તેના હીરોપેચનું ક્લિનિકલ પરીક્ષણ શરૂ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે, જે ટપાલ ટિકિટ કરતાં પણ નાનું સ્ટિકર છે અને તેની એક બાજુએ નાની, ઓગળી શકે તેવી સોયો લગાવેલી હોય છે, જેમાં વજન ઘટાડવાની દવાનો ડોઝ હોય છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ આ પેચને ત્વચા પર લગાવશે, તો નાની સોયો ત્વચામાં ઊંડે સુધી પ્રવેશી જશે, પરંતુ પીડા અનુભવાવનારા રિસેપ્ટર્સ અને રક્તવાહિનીઓ સુધી નહીં પહોંચે. આનાથી પીડાનો અનુભવ નહીં થાય, અને દવા શરીરમાં પ્રવેશી જશે.
માઇક્રોનીડલ્સની અંદર GLP-1 એગોનિસ્ટના ગુણો હોય છે, જે સેમાગ્લુટાઇડની જેમ કામ કરે છે. તે કોઈપણ પીડા વિના ત્વચાની સપાટીમાં પ્રવેશી જાય છે, અને સોયો ત્વચાના ભેજમાં ઓગળવા લાગે છે, જે ધીમે ધીમે દવાને રિલીઝ કરે છે. ત્વચાની નીચેના પ્રવાહીઓ દવાને શોષી લે છે, જેનાથી દવા ઊંડે સુધી પહોંચી જાય છે. થોડા કલાકો પછી, સોયો સંપૂર્ણપણે ઓગળી જાય છે, અને ખાલી પેચ રહે છે, જેને કાઢી ફેંકી શકાય છે.
કંપનીએ ગયા વર્ષે પ્રાણીઓ પર ટ્રાયલ કર્યું હતું, જેમાં તેઓએ જાણ્યું કે પેચ સેમાગ્લુટાઇડના 3.6 મિલિગ્રામના ડોઝની સમકક્ષ ડોઝ આપે છે, જે વેગોવી (2.4 મિલિગ્રામ) ના ડોઝ કરતાં પણ વધુ છે. કંપનીના જણાવ્યા મુજબ, એક પેચે 1 અઠવાડિયા સુધી સતત દવા રિલીઝ કરી હતી. એનોડાઇનના સીઇઓ અને સહ-સ્થાપક લોમ્બાર્ડોએ કહ્યું, "અમે હીરોપેચને માત્ર GLP-1 ડિલિવરી માટે જ ગેમ-ચેન્જર તરીકે નથી જોતા, પરંતુ અન્ય ગંભીર બીમારીઓના ઉપચાર માટે પણ એક બહુમુખી પ્લેટફોર્મ તરીકે જોવામાં આવે છે."
