Last Update :
22 May 2025
Cyber crime: સાયબર ગુના અને નાણાકીય છેતરપિંડીને રોકવા માટે ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે નાણાકીય છેતરપિંડી જોખમ સૂચક (ફાયનાન્સિયલ રિસ્ક ઇન્ડીકેટર- FRI) શરૂ કર્યું છે. જાણો કે આ સાધન સાયબર સુરક્ષાને કેવી રીતે મજબૂત બનાવશે અને ડિજિટલ પેમેન્ટ્સને કેવી રીતે સુરક્ષિત બનાવશે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
આવા કેસોનો સામનો કરવા માટે, ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે ફાયનાન્સિયલ રિસ્ક ઇન્ડીકેટર (FRI) શરૂ કર્યું છે. ચાલો જાણીએ કે નાણાકીય છેતરપિંડી જોખમ સૂચક એટલે કે ફાયનાન્સિયલ રિસ્ક ઇન્ડીકેટર શું છે અને તે કેવી રીતે કામ કરે છે.
આજના સમયમાં, સ્માર્ટફોન અને ઇન્ટરનેટે આપણું જીવન સરળ બનાવી દીધું છે. પહેલા ઘણા કાર્યો પૂર્ણ કરવા માટે એક આખો દિવસ પણ પૂરતો ન હતો, પરંતુ હવે ઇન્ટરનેટની મદદથી ઘણા મહત્વપૂર્ણ કાર્યો પળવારમાં પૂરા કરી શકાય છે. જેમ કે બેંકિંગ સંબંધિત કામ. ઇન્ટરનેટના વધતા ઉપયોગની સાથે, સાયબર ક્રાઇમ અને નાણાકીય છેતરપિંડીના કિસ્સાઓ પણ વધી રહ્યા છે. આવા કેસોનો સામનો કરવા માટે, ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે FRI નામનું ટૂલ શરૂ કર્યું છે. ચાલો જાણીએ કે આ ફાયનાન્સિયલ રિસ્ક ઇન્ડીકેટર શું છે અને તે કેવી રીતે કામ કરે છે.
ફાયનાન્સિયલ રિસ્ક ઇન્ડીકેટર (FRI) શું છે?
નાણાકીય જોખમો અને સાયબર છેતરપિંડીના વધતા જતા બનાવોને રોકવા માટે FRI લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે. તે ડિજિટલ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ હેઠળ વિકસાવવામાં આવેલ બહુ-પરિમાણીય સાધન છે. તે UPI સેવા પ્રદાતાઓ, બેંકો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓને સંકળાયેલા મોબાઇલ નંબરો ઓળખીને અને તેમને જોખમના સ્તર વિશે માહિતી આપીને વધારાની સુરક્ષા પણ પૂરી પાડે છે.
FRIની વિશેષતા જાણો
1. શંકાસ્પદ નંબરો ઓળખવા સરળ બનશે
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રોડ રિસ્ક ઇન્ડિકેટર (FRI) ટૂલ શંકાસ્પદ નંબરોને ઓળખવાનું સરળ બનાવશે. આ સાધન બહુવિધ સ્ત્રોતોમાંથી ડેટા એકત્રિત કરે છે અને સાયબર ગુના અથવા નાણાકીય છેતરપિંડી માટે ઉપયોગમાં લેવાતા મોબાઇલ નંબરોને ઓળખે છે.
2, ગુપ્ત માહિતિ શેર કરવી
આ ટૂલ યુપીઆઇ બેન્કો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે વાસ્તવિક સમયમાં ગુપ્ત માહિતિ શેર કરશે.
૩. જોખમી મોબાઇલ નંબરોની વધારાની તપાસ
જો કોઈ મોબાઈલ નંબર જોખમી જણાય તો FRI દ્વારા ડિજિટલ ચુકવણી દરમિયાન તેની વધારાની સુરક્ષા તપાસ કરવામાં આવશે.
4, રિયલ ટાઇમમાં જ કાર્યવાહી
જોખમ ઘટાડવા માટે આ ટૂલનું જોખમ આધારિત મેટ્રિક સાઇબર અપરાધીઓની વિરુદ્ધમાં તરત જ પગલાં લેશે, જેથી છેતરપિંડી અટકાવી શકાય,
૫. ડિજિટલ પ્લેટફોર્મને સુરક્ષિત બનાવશે
આ ટૂલ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર જોખમી નંબરોને તાત્કાલિક બ્લોક કરવામાં અથવા તેનું નિરીક્ષણ કરવામાં મદદ કરશે, જેનાથી સાયબર છેતરપિંડીના કિસ્સાઓ ઘટશે.
6. એલર્ટ સિસ્ટમ
જ્યારે કોઈ શંકાસ્પદ નંબર પરથી વ્યવહાર કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે ત્યારે બેંકો અને UPI પ્લેટફોર્મ પર ચેતવણી મોકલવામાં આવે છે.
સાયબર ક્રાઇમ પર કાબુ આવશે
સાઇબર ગૂનાખોરી કાબૂમાં આવશે
ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગનું સાઇબર સુરક્ષિત ભારતના વિઝનની દિશામાં મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે. ભારતમાં સાઇબર ગૂનાખોરીનો ગ્રાફ ઝડપભેર વધી રહ્યો છે. માત્ર ઉત્તરપ્રદેશમાં જ 2023માં બે લાખથી પણ વધુ સાઇબર ફ્રોડના કેસ નોંધાયા છે. ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં પણ સાયબર છેતરપિંડીના કેસ લાખોમાં હતા. સાયબર ગુનેગારો નવી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને લોકોને છેતરપિંડી કરી રહ્યા છે. ક્યારેક નકલી એપ્સનો ઉપયોગ કરીને, ક્યારેક ડિજિટલ ધરપકડ, ફિશિંગ અથવા નકલી લિંક્સ મોકલીને સાયબર ગુનાઓ આચરવામાં આવે છે.
આવી છેતરપિંડીથી બચવા માટે, RBI અને સરકાર દ્વારા સમયાંતરે લોકોને જાગૃતિ આપવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, કોઈપણ અજાણ્યા નંબર પરથી આવતા કોઈપણ કોલ, સંદેશા અથવા લિંક્સથી સાવધ રહેવાનું કહેવામાં આવે છે. ક્યારેય કોઈની સાથે OTP શેર કરશો નહીં, ડિજિટલ ધરપકડ જેવા કિસ્સાઓમાં, તાત્કાલિક સાયબર પોલીસની મદદ લો.
