Last Update :
18 Jun 2025
જ્યારથી વિશ્વમાં અનિશ્ચિતતા ફેલાઈ રહી છે, ત્યારથી ઘણા દેશોની સોના પર નિર્ભરતા વધી રહી છે. આ કારણે, સોનું હવે ડોલરને સખત સ્પર્ધા આપી રહ્યું છે કારણ કે સોનું ઝડપથી ઘણા દેશોના ભંડારમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી રહ્યું છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલ (WGC) ના તાજેતરના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે આગામી 5 વર્ષોમાં, વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકો તેમના વિદેશી વિનિમય ભંડારમાં યુએસ ડોલરને બદલે સોનાને વધુ મહત્ત્વ આપી શકે છે. આ પરિવર્તન વિશ્વભરમાં બગડતી ભૂ-રાજકીય પરિસ્થિતિ અને વેપાર અંગે વધતી ચિંતાઓને કારણે છે, તેથી દરેક દેશ સુરક્ષિત રોકાણ વિકલ્પો તરફ પોતાનો ઝુકાવ વધારી રહ્યો છે. એટલું જ નહીં, યુરો અને ચીનના ચલણ યુઆન પર પણ ઝડપથી પકડ મજબૂત થઈ રહી છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
સોનાનો હિસ્સો વધારવાની યોજના
રિપોર્ટ અનુસાર, WGC ના એશિયા પેસિફિક અને સેન્ટ્રલ બેંકિંગ હેડ શાઓકાઈ ફેન કહે છે કે, લગભગ અડધા કેન્દ્રીય બેંકો આગામી વર્ષમાં તેમના સોનાનો હિસ્સો વધારવાની યોજના બનાવી રહી છે. આ ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ બાબત છે, ખાસ કરીને જ્યારે 2025 માં સોનાના ભાવે ઘણી વખત રેકોર્ડ તોડી નાખ્યા છે. હકીકતમાં, 2024 થી, સોનાના ભાવમાં જબરદસ્ત ઉછાળો આવ્યો છે અને સંસ્થાકીય ખરીદીએ આ ગતિ જાળવી રાખવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે.
અહેવાલ મુજબ, શાઓકાઈ ફેને કહ્યું કે આજના વૈશ્વિક અર્થતંત્ર અને રાજકીય વાતાવરણને જોતાં, તે સ્પષ્ટ છે કે સોનું એક વ્યૂહાત્મક સંપત્તિ બની રહ્યું છે. વ્યાજ દરોની અનિશ્ચિતતા, ફુગાવા અને બજારોમાં અસ્થિરતા વચ્ચે, જોખમ ઘટાડવા માટે કેન્દ્રીય બેંકો સોના તરફ વળી રહી છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ વલણ વધુ તીવ્ર બન્યું છે. અહેવાલ મુજબ, છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં, વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકોએ દર વર્ષે 1,000 ટનથી વધુ સોનું ખરીદ્યું છે, જ્યારે છેલ્લા દાયકામાં આ સરેરાશ 400 થી 500 ટન વચ્ચે હતું.
ડોલરમાં ઓછો વિશ્વાસ
WGC સર્વેમાં, 73 દેશોની કેન્દ્રીય બેંકો સાથે વાત કરવામાં આવી છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે, સર્વેમાં મોટાભાગના લોકોએ યુએસ ડોલરમાં પહેલા જેટલો વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો ન હતો. ભલે દરેક દેશના ભંડારમાં ડોલરનું સ્થાન સૌથી વધુ હોય અને મોટાભાગનો આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પણ તેમાં થાય છે, પરંતુ ધીમે ધીમે તેનું વર્ચસ્વ ઘટી રહ્યું છે.
સર્વેમાં શું જાણવા મળ્યું
સર્વેક્ષણ કરાયેલા 95% લોકોએ કહ્યું કે આગામી 12 મહિનામાં વૈશ્વિક સ્તરે કેન્દ્રીય બેંકોના સોનાના ભંડારમાં વધુ વધારો થશે. આ આંકડો 2019 પછી ટ્રેક કરવામાં આવી રહેલા આ રિપોર્ટમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી ઊંચો સ્તર છે. આ 2024 કરતા 17% વધુ છે.
સર્વેમાં સામેલ કેન્દ્રીય બેંકના 73% અધિકારીઓ માને છે કે આગામી પાંચ વર્ષમાં વિદેશી હૂંડિયામણ અનામતમાં યુએસ ડોલરનો હિસ્સો મધ્યમ અથવા ખૂબ ઓછો હોઈ શકે છે. બદલામાં, યુરો, યુઆન અને સોનાનો હિસ્સો વધવાની ધારણા છે.
બેંક ઓફ બરોડાના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે 2009 થી 2024 દરમિયાન, કેન્દ્રીય બેંકોના સોનાના ભંડારમાં દર વર્ષે સરેરાશ 4.1%નો વધારો થયો છે.
વિશ્વમાં સૌથી વધુ સોનું ધરાવતા ટોચના 10 દેશો-
- અમેરિકા
- જર્મની
- ઇટાલી
- ફ્રાન્સ
- સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ
- જાપાન
- નેધરલેન્ડ્સ
- ચીન
- રશિયા
- ભારત
