Last Update :
13 Jun 2025
અમદાવાદમાં એર ઈન્ડિયાના વિમાન દુર્ઘટના બાદ બધા આઘાતમાં છે. બોઈંગનું આ પહેલું ડ્રીમલાઈનર વિમાન છે જે ક્રેશ થયું છે. અકસ્માત બાદ, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અકસ્માત સ્થળે પહોંચ્યા છે અને તેમણે પરિસ્થિતિનું નિરીક્ષણ કર્યું છે. આ અકસ્માત વચ્ચે ચાલો જાણીએ શું હેકર પેસેન્જર વિમાનના કોકપીટને હેક કરીને તેને ક્રેશ કરી શકે છે?
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
આધુનિક વિમાનનું ટેકનિકલ માળખું
બોઈંગ 737, બોઈગ 777, એરબસ A320 વગેરે જેવા આધુનિક પેસેન્જર વિમાનો એવિઓનિક્સ તરીકે ઓળખાતી અત્યાધુનિક કમ્પ્યુટર સિસ્ટમ્સ દ્વારા સંચાલિત થાય છે. આ સિસ્ટમો ફ્લાઈટ, નેવિગેશન, એન્જિન કંટ્રોલ અને ઓટો-પાયલોટ જેવા વિમાનના કાર્યોને નિયંત્રિત કરે છે. આ એવિઓનિક્સ સિસ્ટમ્સ ડિઝાઈન કરતી વખતે સુરક્ષા અને વિશ્વસનીયતાને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. મોટાભાગની સિસ્ટમ્સ ફિઝીકલ રીતે અલગ (Isolated Networks) હોય છે, એટલે કે, તે સીધા ઇન્ટરનેટ અથવા જાહેર નેટવર્ક્સ સાથે જોડાયેલા નથી.
સાયબર હુમલાઓથી રક્ષણ
આજની એરલાઈન્સ અને વિમાન ઉત્પાદકો તેમની સિસ્ટમ્સમાં મલ્ટી લેયર સાયબર સિક્યોરિટી ટેકનીકનો ઉપયોગ કરે છે. ડેટા અને કોમ્યુનિકેશન એન્ક્રિપ્શન સાથે સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત રહે છે. ફાયરવોલ્સ અને ઈન્ટ્રુશન ડિટેક્શન સિસ્ટમ્સ (IDS) તરત જ કોઈપણ અનધિકૃત એક્સેસ શોધી કાઢે છે. સિસ્ટમ આઇઈસોલેશન ઈનફ્લાઇટ વાઈ-ફાઈ અથવા એન્ટરટેઈનમેન્ટ સિસ્ટમને કોકપીટ કંટ્રોલ સિસ્ટમથી સંપૂર્ણપણે અલગ રાખે છે.
શું ક્યારેય આવું બન્યું છે?
સાયબર સિક્યોરિટી રિસર્ચર ક્રિસ રોબર્ટ્સે દાવો કર્યો હતો કે તેણે પ્લેનની ઈન્ફોટેનમેન્ટ સિસ્ટમ દ્વારા કોકપીટ સિસ્ટમને એક્સેસ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. તેણે કહ્યું કે તેણે થોડા સમય માટે ફ્લાઈટનું એન્જિન ચાલુ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, જોકે આ દાવાની સરકારી એજન્સીઓ દ્વારા પુષ્ટિ નહતી મળી, પરંતુ FAA અને અન્ય સુરક્ષા એજન્સીઓએ તેને ગંભીરતાથી લીધું હતું. આ ઘટના પછી, વિમાનની સાયબર સિક્યોરિટી વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવી હતી.
હેકિંગના સંભવિત માર્ગો કયા હોઈ શકે છે?
ઈન્ફોટેનમેન્ટ સિસ્ટમ દ્વારા: કેટલાક સંશોધકો માને છે કે જો ઈનફ્લાઈટ એન્ટરટેઈનમેન્ટ સિસ્ટમ યોગ્ય રીતે અલગ ન હોય, તો તે સંભવિત પ્રવેશ દ્વાર બની શકે છે.
ગ્રાઉન્ડ સિસ્ટમ: ટેકનિશિયન દ્વારા વિમાનના કમ્પ્યુટરમાં ખોટી USB અથવા માલવેર દાખલ કરવાથી નુકસાન શક્ય છે, પરંતુ આ માટે ફિઝીકલ એક્સેસ જરૂરી છે.
ઈનસાઈડર થ્રેટ: સૌથી મોટો ભય ત્યારે થાય છે જ્યારે પાયલોટ, એન્જિનિયર અથવા એરલાઈન સ્ટાફ જાણી જોઈને અંદરથી કોઈ વસ્તુ સાથે ચેડા કરે છે.
ટેકનિકલ રીતે, પેસેન્જર પ્લેનની કોકપીટ સિસ્ટમને રિમોટલી હેક કરવી અત્યંત મુશ્કેલ અને લગભગ અશક્ય છે. અત્યાર સુધી, હેકર દ્વારા પ્લેનને રિમોટલી નિયંત્રિત કરીને તેને ક્રેશ કરવામાં આવ્યું હોય તેવું કોઈ સાબિત ઉદાહરણ મળ્યું નથી. સિક્યોરિટી એજન્સીઓ આ શક્યતાને નકારી નથી અને સતત દેખરેખ અને સુધારો કરી રહી છે. સૌથી મોટો ખતરો ઈનસાઈડર એક્સેસ છે, જેની સાથે વ્યવહાર કરવા માટે કડક પ્રક્રિયાઓ અપનાવવામાં આવે છે.
