ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થાય તો અમેરિકા અને ચીન કોને આપશે સાથ? 

પહેલગામ હુમલા બાદ ભારત નાએ પાકિસ્તાન વચ્ચે વાતાવરણ તણાવપૂર્ણ છે. અમેરિકાનું કહેવું છે કે તે પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન બંનેના સંપર્કમાં છે અને તેમને જવાબદાર ઉકેલ તરફ કામ કરવા વિનંતી કરી છે. હુમલા બાદ અમેરિકા સરકારે ભારતને ટેકો આપ્યો છે પરંતુ હજુ સુધી પાકિસ્તાનની ટીકા કરી નથી. 22 એપ્રિલના રોજ કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા માટે ભારતે પાકિસ્તાનને દોષી ઠેરવ્યું હતું, જેમાં 26 પ્રવાસીઓના મોત થયા હતા. પાકિસ્તાને ભારતના આરોપોને ફગાવી દીધા છે અને આ આતંકવાદી હુમલાની નિષ્પક્ષ તપાસની માંગ કરી છે.

GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો

   

યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તાએ કહ્યું: "આ એક બદલાતી પરિસ્થિતિ છે અને અમે વિકાસ પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યા છીએ." અમે અનેક સ્તરે ભારત અને પાકિસ્તાનની સરકારો સાથે સંપર્કમાં છીએ. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ બંને પક્ષોને જવાબદાર ઉકેલ માટે સાથે મળીને કામ કરવા વિનંતી કરે છે. અમેરિકાએ એમ પણ કહ્યું કે વોશિંગ્ટન ભારતની સાથે ઉભું છે અને પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલાની કડક નિંદા કરે છે. ભારત એશિયામાં અમેરિકાનો મહત્ત્વપૂર્ણ ભાગીદાર છે. વોશિંગ્ટનનો ઉદ્દેશ્ય ચીનના વધતા પ્રભાવનો સામનો કરવાનો છે અને આ માટે તે આ ક્ષેત્રમાં ભારત સાથે સારા સંબંધો ધરાવે છે.

અમેરિકા ભારતની કાર્યવાહીનું સમર્થન કરશેઃ માઈકલ કુગેલમેન
બીજી તરફ, પાકિસ્તાન પણ લાંબા સમયથી અમેરિકાનું સાથી રહ્યું છે, ભલે 2021 માં પડોશી દેશ અફઘાનિસ્તાનમાંથી અમેરિકન સૈનિકો પાછા ખેંચી લીધા પછી વોશિંગ્ટન માટે તેનું મહત્વ ઘટી ગયું હોય. દક્ષિણ એશિયા બાબતોના નિષ્ણાત અને ફોરેન પોલિસી મેગેઝિન લેખક માઈકલ કુગેલમેન કહે છે કે ભારત હવે પાકિસ્તાન કરતાં અમેરિકાનું ઘણું નજીકનું ભાગીદાર છે. "આનાથી ઇસ્લામાબાદમાં ચિંતા વધી શકે છે કે જો ભારત લશ્કરી રીતે બદલો લેશે, તો અમેરિકા તેના આતંકવાદ વિરોધી પગલાં પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવી શકે છે અને તેના માર્ગમાં ઊભા રહેવાનો પ્રયાસ કરશે નહીં." 

કુગેલમેને કહ્યું કે અમેરિકા પહેલાથી જ યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધ અને ઇઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધમાં ઊંડાણપૂર્વક સામેલ છે અને આ બંને યુદ્ધોને સમાપ્ત કરવા માટે રાજદ્વારી પ્રયાસોમાં રોકાયેલું છે. એવું કહી શકાય કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર વૈશ્વિક મંચ પર ઘણું બધું કરી રહ્યું છે અને ઓછામાં ઓછું ભારત સાથેના તણાવના શરૂઆતના દિવસોમાં, તે પાકિસ્તાનને તેના પોતાના પર છોડી શકે છે. અમેરિકામાં પાકિસ્તાનના ભૂતપૂર્વ રાજદૂત અને હડસન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ થિંક ટેન્કના સિનિયર ફેલો હુસૈન હક્કાનીએ પણ કહ્યું કે એવું લાગે છે કે અમેરિકા હાલમાં આ મુદ્દામાં હસ્તક્ષેપ કરવાના મૂડમાં નથી.

અમેરિકાને આ મામલામાં દખલ કરવામાં રસ નથી: હુસૈન હક્કાની
હક્કાનીએ કહ્યું, 'ભારતની સરહદ પારથી આતંકવાદને ખીલવા અથવા તેને ટેકો મળવાની ફરિયાદ લાંબા સમયથી ચાલી રહી છે. પાકિસ્તાનને લાંબા સમયથી એવું લાગતું આવ્યું છે કે ભારત તેને તોડી નાખવા માંગે છે. બંને દેશો દર થોડા વર્ષે ઉન્માદની સ્થિતિમાં પહોંચે છે. આ વખતે, અમેરિકા પરિસ્થિતિને શાંત કરવામાં રસ ધરાવતું નથી. ચીને પણ પહેલગામ હુમલાની નિંદા કરી હતી, પરંતુ તેમાં પાકિસ્તાનની સંડોવણી અંગે મૌન રહ્યું હતું. નિષ્ણાતો કહે છે કે ચીન ભારત કરતાં પાકિસ્તાનની ખૂબ નજીક હોવા છતાં, આર્થિક મોરચે અમેરિકા દ્વારા ઉભા કરાયેલા પડકારોનો સામનો કરવા માટે ભારતની સાથે ઊભા રહેવાની પણ ફરજ પડી છે. જો ભારત જવાબી લશ્કરી કાર્યવાહી કરે છે, તો ચીન તરફથી તેને કોઈ પ્રતિકારનો સામનો કરવો પડે તેવી શક્યતા ઓછી છે. કારણ કે અમેરિકા સાથેના ટેરિફ યુદ્ધ વચ્ચે, બેઇજિંગ ઇચ્છશે નહીં કે ભારત સાથેના તેના વેપાર સંબંધોને અસર થાય.

સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરી
ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પહેલગામના હુમલાખોરોને નર્કમાંથી પણ નીચે ઉતારવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે અને કહ્યું છે કે જેમણે આ આતંકવાદી હુમલાની યોજના બનાવી અને તેને અંજામ આપ્યો છે તેમને તેમની કલ્પના બહારની સજા કરવામાં આવશે. ભારતમાં લોકો પાકિસ્તાન સામે લશ્કરી કાર્યવાહીની માંગ કરી રહ્યા છે. પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી, ભારત અને પાકિસ્તાને એકબીજા સામે અનેક કાર્યવાહી કરી છે. ભારતે 1960ના સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરી દીધી છે, જે સિંધુ નદી અને તેની ઉપનદીઓના પાણીની વહેંચણીને નિયંત્રિત કરે છે.