Last Update :
27 Mar 2025
હૃદયમાં ચાર વાલ્વ હોય છે. જો આમાંથી કોઈ એક વાલ્વમાં કોઈ સમસ્યા હોય તો આપણે તેને હૃદયના વાલ્વની બીમારી તરીકે જાણીએ છીએ. હૃદયમાં રહેલા ચાર વાલ્વ લોહીને યોગ્ય દિશામાં વહેવામાં મદદ કરે છે. જો કે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં એવું જોવામાં આવે છે કે એક અથવા વધુ વાલ્વ યોગ્ય રીતે પંપ કરતા નથી. પરિણામે શરીરના દરેક ભાગમાં લોહીનો પ્રવાહ યોગ્ય રીતે થતો નથી. આ પ્રકારની સ્થિતિ શરીર માટે બિલકુલ સારી નથી. તમારી સાથે આવી સમસ્યાઓ ન થાય તે માટે તમારે હૃદયના વાલ્વને લગતી તમામ સમસ્યાઓ વિશે જાણવું જરૂરી છે. આ સંદર્ભે નિષ્ણાતે જાણ્યું કે હાર્ટ વાલ્વ રોગના પ્રારંભિક લક્ષણો શું હોઈ શકે છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
હૃદય વાલ્વ રોગના પ્રારંભિક લક્ષણો
જ્યારે હાર્ટ વાલ્વની બીમારીથી પીડિત વ્યક્તિમાં લાંબા સમય સુધી કોઈ લક્ષણો દેખાતા નથી. તેના લક્ષણો પણ વર્ષો સુધી અદ્રશ્ય રહે છે. આ હોવા છતાં જે પ્રારંભિક લક્ષણો દેખાય છે તે નીચે મુજબ છે-
છાતીમાં ઘોંઘાટનો અવાજ
હૃદયના વાલ્વની બીમારીના કિસ્સામાં છાતીમાંથી ઘરઘરાટીનો અવાજ આવી શકે છે. જોકે, શરૂઆતના દિવસોમાં આ અવાજ એટલો મંદ હોય છે કે ડોક્ટર તેને સ્ટેથોસ્કોપ દ્વારા જ સાંભળી શકે છે.
છાતીમાં દુખાવો
હૃદયના વાલ્વની બીમારીને કારણે દર્દીને છાતીમાં દુખાવો થઈ શકે છે. જો વિવિધ ઘરેલું ઉપચારથી કોઈ ફરક પડતો નથી, તો આને સામાન્ય શરદી ન ગણવી જોઈએ. તેનાથી વિપરીત તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
પેટમાં સોજો
જો લાંબા સમય સુધી હાર્ટ વાલ્વની બીમારીને નજરઅંદાજ કરવામાં આવે તો પેટમાં સોજો આવવાની સમસ્યા શરૂ થાય છે. આ ખાસ કરીને અદ્યતન તબક્કામાં જોવા મળે છે.
થાક
થાક એ કોઈપણ હૃદય રોગના સૌથી સામાન્ય લક્ષણોમાંથી એક છે. એ જ રીતે હૃદયના વાલ્વના રોગના કિસ્સામાં દર્દી થોડી શારીરિક પ્રવૃત્તિ કર્યા પછી પણ થાકી જાય છે. ક્યારેક શ્વાસ લેવામાં પણ તકલીફ પડે છે. આવા લોકો માટે લાંબા સમય સુધી ઉર્જાવાન રહેવું મુશ્કેલ બની જાય છે.
પગ અથવા પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો
હૃદયના વાલ્વના રોગના કિસ્સામાં પગ અથવા પગની ઘૂંટીઓમાં પણ સોજો જોવા મળે છે. જો કે, શરૂઆતના દિવસોમાં તેને સામાન્ય સોજો તરીકે અવગણવામાં આવે છે. જ્યારે આવું કરવું યોગ્ય નથી. જો તમને તમારા પગમાં સોજો દેખાય તો તરત જ તમારી તપાસ કરાવો.
ચક્કર અથવા બેહોશી
હૃદયના વાલ્વના રોગના કિસ્સામાં થાકની સાથે ચક્કર પણ દર્દીના પ્રારંભિક લક્ષણોમાંનું એક હોઈ શકે છે. જો કે, ચક્કર અન્ય ઘણા રોગો પણ સૂચવે છે. ક્યારેક નબળાઈને કારણે ચક્કર આવે છે. તેમજ જો તમને ચક્કરની સાથે અન્ય લક્ષણો દેખાય છે, તો બેદરકાર રહેવાનું ટાળો.
અનિયમિત ધબકારા
જ્યારે તમે ખૂબ જ ઝડપથી દોડો છો અથવા ઊંચી ઝડપે સીડી ચઢો છો, ત્યારે તમને વારંવાર અનિયમિત ધબકારાનો અનુભવ થાય છે. પરંતુ જો હૃદયના વાલ્વની બીમારી હોય, તો હૃદયના ધબકારા પણ અનિયમિત થઈ જાય છે. તેની અવગણના કરવી યોગ્ય નથી. કોઈપણ રીતે અનિયમિત ધબકારા પોતે એક ગંભીર રોગ છે.
હૃદય વાલ્વ રોગનું કારણ
- હાર્ટ વાલ્વ રોગના ઘણા કારણો હોય શકે છે. નેશનલ હાર્ટ, લંગ અને બ્લડ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા ઓળખવામાં આવેલા કારણો નીચે મુજબ છે.
- જેમ જેમ ઉંમર વધે છે તેમ તેમ હૃદયના વાલ્વની બીમારીનું જોખમ વધે છે. તેમજ જો વ્યક્તિની આદતો પણ ખરાબ હોય, તો આ રોગ થવાનું જોખમ વધુ વધી જાય છે.
- જો પરિવારમાં પહેલા કોઈને આ પ્રકારની સમસ્યા થઈ હોય તો ભવિષ્યની પેઢી પણ હાર્ટ વાલ્વની બીમારીનો ભોગ બની શકે છે. એટલું જ નહીં, કોરોનરી
- હૃદય રોગનો પારિવારિક ઇતિહાસ પણ તમારા હૃદયના વાલ્વ રોગ થવાનું જોખમ વધારી શકે છે.
- તમારી ખરાબ ટેવો, જેમ કે બિનઆરોગ્યપ્રદ આહાર, ધૂમ્રપાન, સ્થૂળતા વગેરે પણ હૃદયના વાલ્વની બીમારીનું જોખમ વધારે છે.
- હાઈ બ્લડ પ્રેશર, ડાયાબિટીસ, સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો જેવા રોગો પણ હૃદયના વાલ્વ રોગનું જોખમ વધારી શકે છે.
- કેન્સરની સારવાર હૃદય પર પણ અસર કરે છે.
