Last Update :
30 Mar 2025
'મેરા નામ કરેગા રોશન જગ મેં મેરા રાજ દુલારા', હિન્દી સિનેમાનું આ જૂનું ગીત માતા-પિતા અને પુત્ર વચ્ચેના સંબંધોને સુંદર રીતે વર્ણવે છે. માતા-પિતા કેવી રીતે પોતાના પુત્ર માટે અનેક સપનાઓ સર્જે છે અને તેને શક્ય તેટલું શ્રેષ્ઠ આપવાનો પ્રયાસ કરે છે, આના પર સેંકડો પુસ્તકો લખાય તો પણ ઓછા પડે. આ સુંદર સંબંધ ક્યારેક ખાટા થઈ જાય છે અને સ્વાભાવિક છે, તેની પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. તમને નવાઈ લાગશે પરંતુ કેટલીકવાર માતા-પિતા એવી ભૂલો કરી બેસે છે જે તેમના અને તેમના પુત્ર વચ્ચેના સંબંધોને બગાડે છે. સ્થિતિ એવી બની જાય છે કે બંને એક જ છત નીચે અજાણ્યાઓની જેમ રહેવા લાગે છે. મહાન વિદ્વાન અને રાજદ્વારી આચાર્ય ચાણક્યએ તેમના નીતિ શાસ્ત્રમાં આનું ખૂબ જ વિગતવાર વર્ણન કર્યું છે. તેમણે કેટલીક બાબતોનો ઉલ્લેખ કર્યો છે જે પુત્રના માતા-પિતાએ ટાળવો જોઈએ.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
તમારા પુત્રની તુલના અન્ય લોકો સાથે ન કરો
માતાપિતા ઘણીવાર તેમના બાળકોની તુલના અન્ય લોકો સાથે કરવાનું શરૂ કરે છે. તેમને લાગે છે કે આમ કરવાથી બાળક પ્રેરિત થશે અને કદાચ વધુ સારા બનવાનો પ્રયત્ન કરશે. પરંતુ મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં માત્ર વિરુદ્ધ સાચું હોય છે. અન્ય લોકો સાથે સતત સરખામણી કરવાથી બાળક હીનતા અને અસુરક્ષાની લાગણીથી ભરે છે જે તેના ભવિષ્ય પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. આ સિવાય બાળકના મનમાં તેના માતા-પિતા પ્રત્યે ગુસ્સો અને નફરતની ભાવના પણ હોઈ શકે છે, જે તેમની વચ્ચેના સંબંધોને બગાડી શકે છે.
પુત્રના વિચારો અને લાગણીઓને માન ન આપવું
માતાપિતા માટે તેમના બાળકો ક્યારેય મોટા થતા નથી અને આની એક નકારાત્મક અસર એ છે કે માતાપિતા ક્યારેય તેમના બાળકોની વાત સાંભળવા માંગતા નથી. જ્યારે કોઈ બાળક કોઈ બાબત પર તેના વિચારો વ્યક્ત કરે છે અથવા તેની લાગણીઓ શેર કરે છે, ત્યારે ઘણા માતાપિતા તેને ગંભીરતાથી લેતા નથી અને ન ફક્ત તેને અવગણે છે. આમ કરવાથી પુત્રના મનમાં ક્યાંક ને ક્યાંક પરાયણતાની લાગણી જન્મવા લાગે છે અને તેને લાગવા માંડે છે કે તેના માતા-પિતા તેની જરાય કિંમત નથી કરતા. વાસ્તવમાં થોડા સમય પછી માતાપિતાએ પણ સમજવું પડશે કે તેમનો પુત્ર હવે મોટો થઈ ગયો છે અને તેને પણ કેટલાક નિર્ણયો લેવાનો અધિકાર છે. તે વસ્તુઓ વિશે કેટલાક સ્વતંત્ર મંતવ્યો પણ ધરાવે છે. જો તમને કંઈક ખોટું લાગે તો તમને તેને સમજાવવાનો પૂરો અધિકાર છે, પરંતુ આ માટે તમારે તેને સાંભળવું અને સમજવું પણ જરૂરી છે.
લોકોના વધારે પડતા વખાણ કરવાનું ટાળો
કયા માતા-પિતા નથી ઈચ્છતા કે તેમનો દીકરો એટલો સારો, એટલો પરફેક્ટ બને કે તેઓ આખી દુનિયાની સામે તેના વખાણ કરે? તમારા પુત્રની પ્રશંસા કરવી એ એક સારી બાબત છે અને તેની સાથેના સંબંધોને મજબૂત કરવાની તે એક સકારાત્મક રીત છે. પરંતુ આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર, જો તમારો પુત્ર પરિવારનો ચિરાગ હોય તો પણ તમારે જાહેરમાં તેની વધારે પડતી પ્રશંસા કરવાનું ટાળવું જોઈએ. આવું કરવાથી ઘણી વખત લોકો તમારા પુત્રની ઈર્ષ્યા કરવા લાગે છે અને આ સ્થિતિમાં કોઈ તેને નુકસાન પણ પહોંચાડી શકે છે. આટલું જ નહીં ક્યારેક ખરાબ નજર બાળકની ક્ષમતાઓ પર પણ નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.
હંમેશા અવિશ્વાસુ પુત્ર
ઘણા માતા-પિતાને તેમના પુત્ર પ્રત્યે હંમેશા નકારાત્મક વલણ રાખવાની આદત હોય છે. દીકરો કંઈક કરવા જાય તો પણ તેના પર અવિશ્વાસ દર્શાવીને વસ્તુઓ બગાડે છે. અરે, તમે આ કરી શકશો નહીં, તમે આજ સુધી કંઈપણ કરી શક્યા છો, તમે આ કરી શકશો, તમે દરેક કામ બગાડો છો. આ કેટલીક બાબતો છે જે પુત્રના મનને અંદરથી તોડી નાખે છે. આ વસ્તુઓ માત્ર તેના આત્મવિશ્વાસને જ નહીં પરંતુ માતાપિતા અને બાળક વચ્ચેના બોન્ડિંગને પણ બગાડે છે.
