
કેન્દ્ર સરકાર જે નવો કાયદો બનાવવા જઈ રહી છે તે પછી, રાજ્ય સરકારો પાસે સીબીઆઈને રોકવાની સત્તા નહીં હોય. કર્મચારી અને ન્યાય મંત્રાલય સાથે જોડાયેલી સંસદીય સમિતિએ સરકારને આ મામલે અલગ કાયદો બનાવવાની ભલામણ કરી છે. સમિતિએ CBIમાં સીધી નિમણૂકની પણ ભલામણ કરી છે.
રાજસ્થાનમાં સરકાર ચલાવતી વખતે અશોક ગેહલોતે એક વખત રાજ્યમાં સીબીઆઈના પ્રવેશને રોકવા માટે કાયદો પસાર કર્યો હતો. મમતા બેનર્જીએ શારદા પોંઝી કૌભાંડ સહિત ઘણા કેસોમાં સીબીઆઈને તપાસ કરવાની મંજૂરી પણ આપી ન હતી. જોકે, કેન્દ્ર સરકાર જે નવો કાયદો બનાવવા જઈ રહી છે તે પછી,રાજ્ય સરકારો પાસે સીબીઆઈને રોકવાની સત્તા નહીં હોય.
સંસદની સ્થાયી સમિતિએ તેના અહેવાલમાં કેટલીક ભલામણો કરી છે જે વિવાદાસ્પદ હોઈ શકે છે.
કર્મચારી અને ન્યાય મંત્રાલય સાથે જોડાયેલ સમિતિની ભલામણ:
રાષ્ટ્રીય એકતા અને સુરક્ષા સંબંધિત બાબતોની તપાસ માટે સીબીઆઈને રાજ્યો પાસેથી પરવાનગી લેવાની જરૂર ન હોવી જોઈએ.
સીબીઆઈને આ સત્તાઓ આપવા માટે કેન્દ્રએ નવો કાયદો બનાવવો જોઈએ અથવા વર્તમાન કાયદામાં સુધારો કરવો જોઈએ.
આ રાજ્યોમાં દર વખતે પરવાનગી લેવી પડે છે
કોઈપણ રાજ્યમાં તપાસ કરવા માટે CBIને રાજ્ય સરકારની પરવાનગીની જરૂર હોય છે. મોટાભાગના રાજ્યોએ આ માટે સીબીઆઈને સામાન્ય પરવાનગી આપી છે અને તે રાજ્યોમાં દરેક કિસ્સામાં રાજ્યની પરવાનગી જરૂરી નથી.
જોકે, આઠ રાજ્યોએ સીબીઆઈને સામાન્ય પરવાનગી આપતો આદેશ પાછો ખેંચી લીધો છે. આમાં બંગાળ, કર્ણાટક, મિઝોરમ, મેઘાલય, કેરળ, ઝારખંડ, તેલંગાણા અને તમિલનાડુનો સમાવેશ થાય છે. આ રાજ્યોમાં તપાસ કરવા માટે સીબીઆઈને દર વખતે પરવાનગી લેવી પડે છે.
મોટાભાગના વિરોધ પક્ષો ભલામણની વિરુદ્ધ
આને ધ્યાનમાં રાખીને સમિતિએ તેની ભલામણ આપી છે, પરંતુ મોટાભાગના વિપક્ષી પક્ષો આ ભલામણની વિરુદ્ધ છે. મમતા બેનર્જીની ટીએમસી પણ આમાં સામેલ છે.
બીજી એક મહત્વપૂર્ણ ભલામણમાં સમિતિએ એમ પણ કહ્યું:
- સીબીઆઈનું પોતાનું કેડર હોવું જોઈએ
- સીબીઆઈમાં સીધી ભરતી થવી જોઈએ
- હાલમાં, મોટાભાગના અધિકારીઓ રાજ્ય પોલીસમાંથી પ્રતિનિયુક્તિ પર આવે છે
- આ કારણે એજન્સીમાં કર્મચારીઓ અને અધિકારીઓની અછતની સમસ્યા છે.
- સાયબર ક્રાઇમ, ફોરેન્સિક્સ અને નાણાકીય છેતરપિંડી જેવા કિસ્સાઓમાં લેટરલ એન્ટ્રી પણ એક વિકલ્પ હોઈ શકે છે.
- કર્મચારી મંત્રાલયના 2022-23ના અહેવાલ મુજબ CBI પાસે તેના કર્મચારીઓના 23 ટકા (1,613 CBI કર્મચારીઓ) ની અછત હતી. કેન્દ્ર સરકાર જે નવો કાયદો બનાવવા જઈ રહી છે તે પછી રાજ્ય સરકારો પાસે સીબીઆઈને રોકવાની સત્તા નહીં હોય.