Last Update :
15 Feb 2025
હિન્દુ ધર્મમાં હનુમાનજીને કળિયુગના જાગૃત દેવતા તરીકે પૂજવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે રામાયણના અંતમાં ભગવાન રામે કળિયુગની રક્ષા માટે હનુમાનજીને પૃથ્વી પર રહેવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ જ કારણ છે કે તેમને તેમના ભક્તોની મદદ માટે હંમેશા ઉપલબ્ધ માનવામાં આવે છે.
આધ્યાત્મિક અનુભવ
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
રામાયણ, ભાગવત પુરાણ અને રામચરિતમાનસ જેવા ધાર્મિક ગ્રંથોમાં હનુમાનજીના નિવાસસ્થાન અને તેમના પ્રગટ થવા અંગે વિવિધ બાબતોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. આ ગ્રંથોના આધારે, હનુમાનજીના નિવાસસ્થાન અને તેમની પ્રવૃત્તિઓ વિશે નીચેની વિગતો ઉપલબ્ધ છે: રામ કથા પાસે ગુપ્ત હાજરી: તુલસીદાસ દ્વારા લખાયેલ રામચરિતમાનસમાં ઉલ્લેખ છે કે જ્યાં પણ રામ કથા યોજાય છે, ત્યાં હનુમાનજી ગુપ્ત રીતે હાજર રહે છે. રામ કથા કાર્યક્રમ દરમિયાન ભક્તો તેમની હાજરીનો અનુભવ કરી શકે છે. આ જ કારણ છે કે રામકથા સાંભળવી અને તેમાં ભાગ લેવો એ એક આધ્યાત્મિક અનુભવ માનવામાં આવે છે.
ગંધમાદન પર્વત
ગંધમાદન પર્વત પર નિવાસ: શ્રીમદ્ ભાગવત અનુસાર, હનુમાનજી કળિયુગમાં ગંધમાદન પર્વત પર નિવાસ કરે છે. આ પર્વત હિમાલયમાં કૈલાસ પર્વતની ઉત્તરે આવેલો છે. અહીં એવું કહેવાય છે કે તેઓ તપસ્યા અને ભક્તિમાં ડૂબેલા હતા. મહાભારતમાં ઉલ્લેખ: મહાભારત અનુસાર, જ્યારે પાંડવો તેમના વનવાસ દરમિયાન હિમાલય પ્રદેશમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે ભીમ સહસ્ત્રાર કમળ મેળવવા માટે ગંધમાદન પર્વત પર પહોંચ્યા. ત્યાં તેણે હનુમાનજીને રસ્તા પર પડેલા જોયા. હનુમાનજીએ ભીમની કસોટી કરી અને તેમને અહંકારથી દૂર રહેવાનો પાઠ શીખવ્યો. આ ઘટના ગંધમાદન પર્વત પર હનુમાનજીના નિવાસસ્થાનનું સાબિત કરે છે.
હનુમાનજી અને તુલસીદાસનો સંબંધ
તુલસીદાસજીની ભગવાન રામ પ્રત્યેની ભક્તિની યાત્રામાં હનુમાનજીએ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે છઠ્ઠી સદીમાં હનુમાનજીએ ચિત્રકૂટ ઘાટ પર તુલસીદાસને ભગવાન રામની ઝલક બતાવી હતી. તુલસીદાસે પોતાના ગ્રંથોમાં હનુમાનજીનો મહિમા વર્ણવતા તેમને ભક્તોની દરેક સમસ્યાના ઉકેલકર્તા તરીકે વર્ણવ્યા છે.
હનુમાનજીના દર્શનનું આધ્યાત્મિક મહત્વ
કળિયુગમાં હનુમાનજીને જાગૃત દેવતા માનવામાં આવે છે. તેમની હાજરી ભક્તોને વિશ્વાસ અપાવે છે કે ભગવાનની કૃપા હંમેશા તેમની સાથે છે. "जहां सुमिरन करइं नर नारी। तहं रहु तहं हृदय मम धारी॥" આ શ્લોકનો અર્થ એ છે કે જ્યાં પણ ભક્ત ભગવાનનું સ્મરણ કરે છે, ત્યાં હનુમાનજી પોતાની હાજરીથી તેનું રક્ષણ કરે છે. કળિયુગમાં હનુમાનજી ગંધમાદન પર્વત પર રહેતા હોવાનું કહેવાય છે, પરંતુ જ્યાં પણ રામકથા થઈ રહી છે ત્યાં તેઓ ગુપ્ત રીતે હાજર રહે છે. તેમની હાજરી ભક્તો માટે પ્રેરણા અને આશ્રયનો સ્ત્રોત છે. તેમની ભક્તિ અને ઉપાસના જીવનમાં સકારાત્મકતા અને શાંતિ લાવે છે. હનુમાનજીનો મહિમા અનુભવવા માટે, રામચરિતમાનસ, રામકથા અને શ્રીમદ્ ભાગવત જેવા શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરવો અને તેમને નિયમિતપણે કંઠસ્થ કરવા અત્યંત ફાયદાકારક છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
