Last Update :
03 May 2025
Religion: ભારતમાં, મૃત્યુ પછી અંતિમ સંસ્કાર એ માત્ર એક પરંપરા નથી, પરંતુ આત્માની શાંતિ અને શરીરને પાંચ તત્વોમાં વિલિન કરવા માટેની એક આધ્યાત્મિક પ્રક્રિયા છે. પરંતુ હિન્દુ ધર્મમાં એક ખાસ નિયમ છે, જે મુજબ કેટલાક નાના બાળકોના અંતિમ સંસ્કાર (અગ્નિ સંસ્કાર) કરવામાં આવતા નથી.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
જોકે, ઘણા લોકોને આશ્ચર્ય થશે કે મૃત્યુ પછી પણ બાળકોને અગ્નિસંસ્કાર આપવામાં આવતા નથી, પરંતુ તેમને શ્રદ્ધાપૂર્વક દફનાવવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કે આ પાછળનું કારણ શું છે અને શાસ્ત્રો આ વિશે શું કહે છે.
સોળ સંસ્કારોમાં અંતિમ સંસ્કાર
હિન્દુ ધર્મમાં, જીવનના દરેક મહત્વપૂર્ણ તબક્કાને ધાર્મિક વિધિઓ દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. આ કુલ ૧૬ વિધિઓમાં અંતિમ સંસ્કારનો પણ સમાવેશ થાય છે. વ્યક્તિની આ વિધિ તેની અંતિમ ક્ષણે કરવામાં આવે છે. પરંતુ, અગ્નિસંસ્કારનો આ નિયમ દરેક વય જૂથને લાગુ પડતો નથી.
નવજાત શિશુના અંતિમ સંસ્કાર ક્યારે કરવામાં આવે છે?
હિન્દુ ધર્મના શાસ્ત્રો અને પુરાણો અનુસાર, જો કોઈ બાળક 2 વર્ષની ઉંમર પહેલા મૃત્યુ પામે છે, તો તેના અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવતા નથી. તેના બદલે, તેને માટીમાં દાટી દેવામાં આવે છે.
આ પાછળનું આધ્યાત્મિક કારણ શું છે?
સનાતન ધર્મ અનુસાર, મૃત્યુ પછી આત્મા શરીર છોડી દે છે, પરંતુ ક્યારેક તે જૂના શરીર સાથે જોડાયેલ રહે છે અને તેમાં પાછા ફરવાનો પ્રયાસ કરે છે. એટલા માટે પુખ્ત વયના લોકોના શરીરને અગ્નિસંસ્કાર આપવામાં આવે છે જેથી આત્મા તે શરીરથી અલગ થઈને આગળ વધી શકે.
પરંતુ નાના બાળકો, ખાસ કરીને 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને "નિર્દોષ" ગણવામાં આવે છે. તેમનો દુનિયા, સંબંધો અને દુન્યવી આસક્તિઓ સાથે કોઈ ઊંડો સંબંધ નથી. તેથી એવું માનવામાં આવે છે કે તેમનો આત્મા કુદરતી રીતે શરીરથી અલગ થઈ જાય છે અને તેમાં પાછા ફરવા માંગતો નથી. એટલા માટે તેમને દફનાવવાની પરંપરા છે.
શાસ્ત્રો અને પુરાણો શું કહે છે?
ગરુડ પુરાણ અને અન્ય ધાર્મિક ગ્રંથોમાં પણ ઉલ્લેખ છે કે આટલા નાના બાળકના શરીરને પાંચ તત્વો સાથે ભેળવવાની કોઈ જરૂર નથી કારણ કે તે સાંસારિક બંધનોમાં ફસાયેલો નથી. ઉપરાંત, આ ઉંમરના બાળકોના કપડાં, રમકડાં અથવા અન્ય સ્મૃતિચિહ્નો જેવી વસ્તુઓ ઘરમાં રાખવી ધાર્મિક રીતે ખોટી માનવામાં આવતી નથી. જો માતાપિતા ઈચ્છે તો તેઓ તેમને બચાવી શકે છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
