Last Update :
05 Mar 2025
રંગોના તહેવાર હોળીના દિવસો નજીક આવી રહ્યા છે. ૧૩ માર્ચે હોલિકા દહન અને ૧૪ માર્ચે રંગવાળી હોળી ઉજવવામાં આવશે. પરંતુ રંગોના આ તહેવારના બરાબર 8 દિવસ પહેલા હોળાષ્ટક શરૂ થાય છે. હોળીના દહન અગાઉ આઠ દિવસ પહેલા હોળાષ્ટક ગણાય છે. આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈપણ શુભ કાર્ય કરવા માટે પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે. આ સાથે, આ દિવસોમાં તંત્ર-મંત્ર, મેલીવિદ્યા એટલે કે નકારાત્મક શક્તિઓનો પ્રભાવ વધુ હોય છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
ક્યારે શરૂ થાય છે હોળાષ્ટક?
હોલિકા દહન શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાના દિવસે કરવામાં આવે છે અને હોળાષ્ટક શુક્લ પક્ષની અષ્ટમીના દિવસે શરૂ થાય છે. આ વખતે હોળાષ્ટક 7 માર્ચે થશે, જે 13 માર્ચે હોલિકા દહન સાથે સમાપ્ત થશે. ઘણા રાજ્યોમાં હોળીનો સ્તંભ હોળાષ્ટક પર જ લગાવવામાં આવે છે અને આઠ દિવસ સુધી તેના પર લાકડા નાખવામાં આવે છે. હોલિકા દહન કુંડ તૈયાર કરવામાં આવે છે અને તેને પૂર્ણિમાના દિવસે પ્રગટાવવામાં આવે છે.
હોળાષ્ટક દરમિયાન આ ગ્રહો પડે છે નબળા
એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન કામદેવે ભગવાન શિવને ધ્યાનમાંથી જગાડવા માટે પાંચ તીર છોડ્યા અને તેમની તપસ્યામાં ખલેલ પહોંચાડી. શિવની તપસ્યામાં વિક્ષેપ પડતાં ત્રીજું નેત્ર ખોલ્યું અને કામદેવને બાળીને ભસ્મ કરી દીધા. કામદેવની પત્ની રતિએ મહાદેવને પ્રસન્ન કર્યા હતા. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર હોળાષ્ટક દરમિયાન અષ્ટમી પર ચંદ્ર, નવમી પર સૂર્ય, દશમી પર શનિ, એકાદશી પર શુક્લ, દ્વાદશી પર ગુરુ, ત્રયોદશી પર બુધ, ચતુર્દશી પર મંગળ, પૂર્ણિમાના દિવસે રાહુ ઉગ્ર અને નબળા ગ્રહો છે.
હિરણ્ય કશ્યપે પ્રહલાદને સજા કરી, ત્યારે હતું હોળાષ્ટક
દંતકથા અનુસાર રાજા હિરણ્ય કશ્યપ પોતાની પ્રજાને તેમની પૂજા કરવાનું કહેતા હતા. તેમને ભગવાન માનો, વિષ્ણુને ભગવાન ન માનો અને તેમની પૂજા ન કરો. પરંતુ હિરણ્ય કશ્યપનો પુત્ર પ્રહલાદ વિષ્ણુનો ભક્ત હતો અને તે નારાયણની ભક્તિમાં લીન રહેતો હતો. રાજા હિરણ્યકશ્યપે પોતાના પુત્રને ભગવાન નારાયણની પૂજા કરતા અટકાવી મૃત્યુ જેવી યાતનાઓ આપી. આ સમય હોળાષ્ટકનો હતો. પૂર્ણિમાના દિવસે રાજાએ પોતાના પુત્ર પ્રહલાદને તેની બહેન હોલિકા પાસે મોકલ્યો. હોલિકાને વરદાન મળ્યું હતું કે તેણીને અગ્નિમાં બાળી શકાશે નહીં. લાકડામાં અગ્નિ પ્રગટાવ્યા પછી પ્રહલાદને તેની બાજુમાં બેસાડવામાં આવ્યો.
વિજ્ઞાન શું કહે છે?
વિજ્ઞાન મુજબ ભરતી અને સુનામી જેવી આફતો ઘણીવાર પૂર્ણિમાના દિવસે આવે છે. ગામમાં, હળવા પાકની વાવણી અને લણણીનો સમય હોય છે અને જો આ સમય દરમિયાન કોઈ શુભ કાર્ય કરવાનું હોય તો લોકોએ પોતાના ઘર અને પરિવાર છોડીને જવું પડે છે. આના કારણે તહેવારનો રંગ ઝાંખો પડી જાય છે. વિજ્ઞાનની દ્રષ્ટિએ આ ઋતુ પરિવર્તનનો સમય છે, આપણું મન અશાંત અને ઉદાસ થઈ જાય છે. મને કોઈ કામ કરવાનું મન નથી થતું અને જ્યારે કોઈ કામ પૂરા મનથી કરવામાં ન આવે ત્યારે તેનું પરિણામ આવતું નથી. મનને ખુશ કરે તેવા કાર્યો કરવા જોઈએ, તેથી હોળાષ્ટક દરમિયાન હોળીની ઉજવણીની તૈયારીઓ કરવામાં આવે છે. મંદિરોમાં ભજન અને કીર્તન કરવામાં આવે છે, ગુલાલ વગાડવામાં આવે છે અને ઘણા રાજ્યોમાં 'હોરી' ઉજવવામાં આવે છે.
જરૂરિયાતમંદોને ખોરાક, કપડાં અને પૈસાનું દાન અવશ્ય કરો
એનો અર્થ એ કે બધા લોકો ભેગા થઈને રંગોથી રમવા સાથે ભગવાનના ભજન કિર્તન ગાય છે. હોળાષ્ટક દરમિયાન ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદોને ખોરાક, કપડાં અને પૈસાનું દાન અવશ્ય કરો. સ્તોત્રો, વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામ, હનુમાન ચાલીસા અને મહામૃત્યુંજયનો પાઠ કરો. જો શક્ય હોય તો ઘરે કે મંદિરમાં શ્રી હરિ વિષ્ણુ અને મહાદેવની પૂજા કરો. હરિ અને હર બંને પર ગુલાલ લગાવવાનું ભૂલશો નહીં. આ સાથે તમારા પૂર્વજો માટે દાન અને તર્પણ ચોક્કસપણે કરો.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ ન lpથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
