Last Update :
29 May 2025
હનુમાનજીને હિન્દુ ધર્મમાં અમરત્વ પ્રાપ્ત કરનારા આઠ મહાન ચિરંજીવોમાંથી એક માનવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, તેઓ કળિયુગમાં પણ જીવંત છે અને વિશ્વમાં ક્યાંક રહે છે. જ્યારે મોટાભાગના દેવતાઓએ તેમના ધામમાં પાછા ફરવાનું પસંદ કર્યું હતું, ત્યારે હનુમાનજીએ ભગવાન શ્રીરામની સેવા કરવા અને ધર્મનું રક્ષણ કરવા માટે પૃથ્વી પર રહેવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો. તેથી જ તેમને "ચિરંજીવી" કહેવામાં આવે છે, એટલે કે, જે હજુ પણ જીવંત છે. પરંતુ સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ ઉભો થાય છે કે કળિયુગમાં હનુમાનજી ક્યાં રહે છે? શું તેઓ હજુ પણ કોઈ ચોક્કસ જગ્યાએ રહે છે? અથવા તેઓ તેમના ભક્તોના આહ્વાન પર દરેક જગ્યાએ દેખાય છે? આ સંબંધિત ઘણા રહસ્યો ધાર્મિક ગ્રંથો અને દંતકથાઓમાં જોવા મળે છે, જે આ વિષયને વધુ રહસ્યમય બનાવે છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
પૌરાણિક માન્યતાઓ અને પુરાવા
વાલ્મીકિ રામાયણ, મહાભારત અને અન્ય પુરાણોમાં વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે ભગવાન શ્રીરામે વૈકુંઠ પાછા ફરવાનું નક્કી કર્યું, ત્યારે તેમણે હનુમાનજીને યુગો સુધી પૃથ્વી પર રહેવા અને ધર્મનું રક્ષણ કરવા કહ્યું. હનુમાનજીએ આ આદેશ સ્વીકાર્યો અને ત્યારથી તેઓ કળિયુગમાં પણ પૃથ્વી પર વિચરતા રહ્યા છે. બ્રહ્મવૈવર્ત પુરાણ અને અન્ય ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, હનુમાનજી હિમાલય પ્રદેશ, ગંધમાદન પર્વત અને કેટલાક અન્ય પવિત્ર તીર્થસ્થાનોમાં રહે છે. તેમનો મુખ્ય હેતુ ધર્મનું રક્ષણ કરવાનો અને સાચા ભક્તોને મદદ કરવાનો છે.
તેમનું રહસ્યમય નિવાસસ્થાન ક્યાં છે?
ગંધમાદન પર્વત (ઉત્તરાખંડ)
એવું માનવામાં આવે છે કે હનુમાનજીનું મુખ્ય નિવાસસ્થાન ગંધમાદન પર્વત છે, જે હિમાલયના ક્ષેત્રમાં સ્થિત છે. આ સ્થળ એટલું દુર્ગમ અને રહસ્યમય છે કે આજ સુધી કોઈ પણ ત્યાં નિશ્ચિતપણે પહોંચી શક્યું નથી. એવું કહેવાય છે કે હનુમાનજી ત્યાં ધ્યાનમાં લીન રહે છે.
મનસા દેવી વિસ્તાર (હરિદ્વાર)
કેટલીક માન્યતાઓ અનુસાર, હનુમાનજી ક્યારેક હરિદ્વાર નજીક મનસા દેવીની ટેકરીઓ પર પણ દેખાય છે અને ગુપ્ત રીતે તપસ્યા કરે છે.
ચિત્રકૂટ અને હનુમાન ધારા (મધ્યપ્રદેશ)
ચિત્રકૂટ, જ્યાં શ્રીરામે પોતાનો વનવાસ સમય વિતાવ્યો હતો, ત્યાં હનુમાનજીનું 'હનુમાન ધારા' સ્થાન પણ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે હનુમાનજી અહીં સ્નાન કરે છે અને ધ્યાન કરે છે.
લેપાક્ષી મંદિર (આંધ્રપ્રદેશ)
એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ સ્થળે હનુમાનજીની ઉર્જા હજુ પણ સક્રિય છે. અહીંની મૂર્તિ "ચિરંજીવી હનુમાન" ના પ્રતીક તરીકે પૂજાય છે.
હનુમાનજી કેમ દેખાતા નથી?
એક પૌરાણિક માન્યતા છે કે હનુમાનજી ફક્ત તે જ લોકોને દેખાય છે જેમની પાસે અટલ શ્રદ્ધા, શુદ્ધ મન અને નિઃસ્વાર્થ ભક્તિ છે. કળિયુગમાં તેમનું અસ્તિત્વ અદ્રશ્ય રહે છે. પરંતુ જ્યારે પણ તેમના કોઈ સાચા ભક્ત મુશ્કેલીમાં હોય છે, ત્યારે તેઓ ચોક્કસપણે કોઈને કોઈ રીતે તેમને મદદ કરે છે.
નિષ્કર્ષ
હનુમાનજી હજુ પણ જીવંત છે, અને આ માન્યતા હિન્દુ શ્રદ્ધાનો આધાર છે. તેમનું અમર સ્વરૂપ ભક્તોને પ્રેરણા આપે છે કે સાચી ભક્તિ શ્રદ્ધા, હિંમત અને સેવા સાથે ધર્મના માર્ગ પર ચાલવામાં રહેલી છે. ભલે તે ગંધમાદનમાં હોય કે મંદિરના ગર્ભગૃહમાં - હનુમાનજી હંમેશા તેમના ભક્તો સાથે રહે છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
