Last Update :
19 Jun 2025
જીવન અને મૃત્યુનું ચક્ર આ દુનિયાનું અટલ સત્ય છે. આ પૃથ્વી પર જન્મેલા કોઈપણ જીવનો અંત એક દિવસ નિશ્ચિત છે. હિન્દુ ધર્મમાં જીવન સાથે જોડાયેલા 16 સંસ્કારો છે અને અંતિમ સંસ્કાર સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ મૃત્યુ પામે છે, ત્યારે તેના પાર્થિવદેહને વિધિઓ અનુસાર અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે. આની પાછળ એક ઊંડી ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક માન્યતા છુપાયેલી છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, મૃત્યુ પછી વ્યક્તિનું શરીર પાંચ તત્વોમાં ભળી જાય છે. પરંતુ આ પ્રક્રિયા દરમિયાન કેટલાક ખાસ નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે. તેમાંથી એક એ છે કે સ્મશાનગૃહમાંથી પાછા ફરતી વખતે પાછળ ન જોવું. શાસ્ત્રો અનુસાર, અંતિમ સંસ્કાર પછી ક્યારેય પાછળ ન જોવું જોઈએ. આ પાછળનું કારણ બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે. આવી સ્થિતિમાં અહીં જાણો કે આવું કેમ થાય છે અને જો કોઈ ભૂલથી પાછળ ફરીને જુએ તો શું કરવું જોઈએ.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
સ્મશાનગૃહથી પાછા ફરતી વખતે પાછળ કેમ ન જોવું જોઈએ?
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ કોઈ સંબંધી કે નજીકના વ્યક્તિના અંતિમ સંસ્કાર કરવા માટે સ્મશાનમાં જાય છે, ત્યારે મૃતક વ્યક્તિની આત્મા પણ તે સમયે ત્યાં હાજર હોય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આત્મા તેના પ્રિયજનોથી અલગ થવાને કારણે ભાવુક હોય છે અને તેમની સાથે ઘરે પાછા ફરવાની ઇચ્છા રાખી શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ અંતિમ સંસ્કાર પછી સ્મશાનગૃહથી પાછા ફરતી વખતે પાછળ જુએ છે, તો તે મોહને કારણે મૃતકની આત્મા તેની પાછળ આવી શકે છે. શાસ્ત્રોમાં આને આત્માની મુક્તિ પ્રાપ્તિમાં અવરોધ માનવામાં આવે છે. તેથી એવું કહેવામાં આવે છે કે અંતિમ સંસ્કાર પૂર્ણ થતાંની સાથે જ વ્યક્તિએ પાછળ જોયા વિના શાંતિથી સ્મશાનગૃહથી ઘરે પાછા ફરવું જોઈએ જેથી આત્મા કોઈપણ બંધન વિના તેની આગળની યાત્રા પૂર્ણ કરી શકે.
અગ્નિસંસ્કાર કરતી વખતે કઈ સાવચેતી રાખવી જોઈએ?
હિન્દુ ધર્મમાં અગ્નિસંસ્કાર માટે ઘણા નિયમો છે. સૌ પ્રથમ મૃતદેહને સારા અને સ્વચ્છ કપડાં પહેરાવવા જોઈએ. કપડાં વિના મૃતદેહને ક્યારેય ચિતા પર મૂકવામાં આવતો નથી. તેના પર ફૂલો, ચંદન અને પાંચ પ્રકારના લાકડા મૂકવામાં આવે છે. ચિતા પર મૃતદેહ મૂકતી વખતે પરિવારના સભ્યોએ તેની શ્રદ્ધાપૂર્વક પરિક્રમા પણ કરવી જોઈએ. આ અંતિમ વિદાયનું પ્રતીક હોય છે. આમ કરવાથી મૃત આત્માને શાંતિ મળે છે અને પરિવારના સભ્યોને માનસિક સંતોષ પણ મળે છે.
ભૂલથી પાછા ફરો તો શું કરવું?
જોકે સ્મશાનગૃહમાંથી પાછા ફરતી વખતે કોઈ પાછળ ફરીને ન જુએ તેવો પ્રયાસ કરવો જોઈએ, પરંતુ જો કોઈ કારણોસર આવું થાય, તો કેટલાક ખાસ ઉપાયો કરવા જોઈએ. શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઘરે પાછા ફર્યા પછી સૌ પ્રથમ વ્યક્તિએ દૂરથી હાથ અને પગને અગ્નિમાં શેકી લેવા જોઈએ. પછી પથ્થર, લોખંડ અને પાણીનો સ્પર્શ કરવો જોઈએ. આ પછી વ્યક્તિએ પોતાની પાછળ એક પથ્થર ફેંકી દેવો જોઈએ અને ચારે બાજુ પાણી છાંટવું જોઈએ. આ ઉપરાંત લીમડાના પાન અથવા લીલા મરચાં ચાવીને થૂંકવું પણ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. આ બધું કર્યા પછી વ્યક્તિએ તરત જ સ્નાન કરવું જોઈએ, જેથી કોઈપણ પ્રકારની નકારાત્મક ઉર્જા શરીરમાં કે ઘરમાં પ્રવેશ ન કરે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
