Last Update :
14 Jul 2025
શ્રાવણ મહિનામાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવી શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે આ શ્રેષ્ઠ મહિનો માનવામાં આવે છે. આખા મહિના દરમિયાન ભક્તો ભગવાન શિવ અને તેમના પરિવારની પૂર્ણ ભક્તિથી પૂજા કરે છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
શ્રાવણના બધા સોમવારનું પોતાનું મહત્વ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રાવણ મહિનામાં ભોલેનાથની પૂજા કરવાથી સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ મળે છે.
શ્રાવણ મહિનામાં ત્રિપુંડનું મહત્વ જ્યોતિષ પાસેથી જાણો
આ વર્ષે શ્રાવણમાં કુલ 4 સોમવાર આવી રહ્યા છે. શ્રાવણ મહિનામાં 4 સોમવારના ઉપવાસ અને ચાર મંગળા ગૌરી ઉપવાસ હશે. શિવપુરાણ અનુસાર, રાખ તમામ પ્રકારના શુભતા આપે છે. તે બે પ્રકારના હોય છે. પહેલો- મહાભસ્મ અને બીજો- સ્વલ્પભસ્મ.
ભગવાન શિવ અને વિષ્ણુ તિર્ક ત્રિપુંડ ધારણ કરે છે
મહાભસ્મના ત્રણ પ્રકાર છે - શ્રૌત, સ્માર્ત અને લૌકિકા. શ્રૌત અને સ્માર્ત દ્વિજ માટે છે અને લૌકિકા ભસ્મ બધા લોકોના ઉપયોગ માટે છે. દ્વિજ લોકોએ વૈદિક મંત્રો ઉચ્ચારીને ભસ્મ પહેરવો જોઈએ. અન્ય લોકો તેને મંત્રો વિના પણ પહેરી શકે છે.
શિવપુરાણમાં ઉલ્લેખ છે કે બળેલા ગાયના છાણમાંથી બનેલા ભસ્મને અગ્નિય કહેવામાં આવે છે. તે પણ ત્રિપુંડનો પદાર્થ છે. શરીરના બધા ભાગો પર પાણીથી ભસ્મ ઘસવું અથવા ત્રાંસી ત્રિપુંડ લગાવવી જરૂરી હોવાનું કહેવાય છે. ભગવાન શિવ અને વિષ્ણુ પણ તિર્ક ત્રિપુંડ પહેરે છે.
ત્રિપુંડ શું છે?
ભસ્મથી બનેલી ત્રણ ત્રાંસી રેખાઓને ત્રિપુંડ કહેવામાં આવે છે. ત્રિપુંડ કપાળ પર ભમરના મધ્ય ભાગથી ભમરના અંત સુધી પહેરવો જોઈએ.
મધ્યમ અને અનામિકા આંગળીઓ અને અંગૂઠા વચ્ચે ખેંચાયેલી રેખાને ત્રિપુંડ કહેવામાં આવે છે. અથવા મધ્ય ત્રણ આંગળીઓથી ભસ્મ લઈને ભક્તિભાવથી કપાળ પર ત્રિપુંડ પહેરો.
ત્રિપુંડની દરેક રેખામાં 9 દેવતાઓ છે
શિવ પુરાણમાં ઉલ્લેખ છે કે ત્રિપુંડની ત્રણ રેખાઓમાંથી દરેકમાં નવ દેવતાઓ છે, જે શરીરના તમામ ભાગોમાં સ્થિત છે.
ત્રિપુંડનો પહેલો અક્ષર આકાર, ગરહપત્ય અગ્નિ, પૃથ્વી, ધર્મ, રજોગુણ, ઋગ્વેદ, ક્રિયાશક્તિ, પ્રતહસાવન અને મહાદેવ 9 દેવતાઓ છે.
બીજી પંક્તિમાં, પ્રણવનો બીજો અક્ષર ઉકાર, દક્ષિણાગ્નિ, આકાશ, સત્વગુણ, યજુર્વેદ, મધ્યાંદિસાવન, ઇચ્છાશક્તિ, અંતરાત્મા અને મહેશ્વર છે, આ 9 દેવતાઓ છે.
ત્રીજી રેખાના 9 દેવતાઓ પ્રણવ, મકર, આહવાનીય અગ્નિ, પરમાત્મા, તમોગુણ, દ્યુલોક, જ્ઞાન શક્તિ, સામવેદ, ત્રીજો સાવન અને શિવનો ત્રીજો અક્ષર છે.
ત્રિપુંડ ક્યાં લગાવી શકાય?
ત્રિપુંડ શરીરના 32, 16, 8 અથવા 5 સ્થાનો પર લગાવવો જોઈએ. 32 શ્રેષ્ઠ સ્થાનો મસ્તક, કપાળ, બંને કાન, બંને આંખો, બંને નાક, મોં, ગળું, બંને હાથ, બંને કોણી, બંને કાંડા, હૃદય, બંને બાજુ, નાભિ, બંને અંડકોષ, બંને જાંઘ, બંને નિતંબ, બંને ઘૂંટણ, બંને વાછરડા અને બંને પગ છે.
જો સમયના અભાવે, તમે આટલી બધી જગ્યાએ ત્રિપુંડ લગાવી શકતા નથી, તો તમે તેને પાંચ સ્થાનો પર પહેરી શકો છો - કપાળ, બંને હાથ, હૃદય અને નાભિ.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
