Last Update :
02 Jun 2025
વટ સાવિત્રી પૂજા એ હિન્દુ ધર્મની એક પ્રાચીન અને મહત્વપૂર્ણ પરંપરા છે, જે મુખ્યત્વે પરિણીત સ્ત્રીઓ દ્વારા તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સુખ માટે કરવામાં આવે છે. આ પૂજાનો સમય સાવિત્રી તિથિ પર છે, જે શ્રાવણ મહિનાની પૂર્ણિમાના પછીની તિથિ માનવામાં આવે છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
પૂજાના અંતે, ઘણી સ્ત્રીઓ તેમના પતિઓને પંખા આપે છે, જેનાથી ઘણા લોકો આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે અને વિચારે છે કે તેનું ધાર્મિક મહત્વ શું છે. ચાલો આ પરંપરા પાછળના ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કારણોને વિગતવાર સમજીએ.
વટ સાવિત્રી પૂજાનું મહત્વ
વટ સાવિત્રી પૂજા મુખ્યત્વે સ્ત્રીઓની ભક્તિ અને પ્રેમનું પ્રતીક છે, જે તેઓ તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય માટે કરે છે. આ પૂજા 'સાવિત્રી અને સત્યવાન' ની પ્રખ્યાત પૌરાણિક વાર્તા પર આધારિત છે, જેમાં સાવિત્રીએ પોતાના પતિ સત્યવાનના જીવ બચાવવા માટે પોતાની અપાર ભક્તિ અને બુદ્ધિમત્તાનું પ્રદર્શન કર્યું હતું. તેણીએ યમરાજને તેના પતિનો જીવ બચાવવા માટે પણ દબાણ કર્યું હતું.
આ વાર્તાનો સંદેશ એ છે કે પત્નીનો પ્રેમ અને ભક્તિ તેના પતિનું જીવન લાંબુ અને સુખી બનાવી શકે છે. તેથી, આ દિવસે સ્ત્રીઓ ઉપવાસ રાખે છે અને વડના ઝાડ નીચે પૂજા કરે છે.
પૂજા પછી પત્નીઓ પોતાના પતિને કેમ પંખા કરે છે?
પૂજાના અંતે પત્નીઓ તેમના પતિઓને પંખા મારે છે, જે એક પ્રતીકાત્મક કૃત્ય છે. તેનું ધાર્મિક મહત્વ ઊંડું છે:
સુખ અને સમૃદ્ધિનું પ્રતીક: પંખો આપવો એ પતિને ઠંડક અને આરામ આપવાનું પ્રતીક છે. આ દર્શાવે છે કે પત્ની ઈચ્છે છે કે તેના પતિનું જીવન સુખી અને આરામદાયક રહે.
પ્રેમ અને સેવાની ભાવના: પંખો આપવો એ સેવા અને આદરનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ કૃત્ય પત્નીનો પતિ પ્રત્યેનો પ્રેમ, આદર અને ભક્તિ દર્શાવે છે.
વડના ઝાડની છાયા જેવું રક્ષણ: જેમ પૂજામાં વડના ઝાડ નીચે બેસીને પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે, જેને જીવન રક્ષક માનવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે પતિને પંખો આપવો એ ઝાડની જેમ રક્ષણ અને છાંયો આપવાનું પ્રતીક છે.
શક્તિ અને ઉર્જાનું સંક્રમણ: હિન્દુ ધર્મમાં, પંખો ચલાવવાથી સકારાત્મક ઉર્જા ફેલાય છે તેવું માનવામાં આવે છે. પૂજા પછી પતિના શરીર અને મનને શક્તિ આપવા માટે પંખો આપવો.
ધાર્મિક અને સામાજિક વલણ
ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી, પંખો આપવો એ પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સ્વાસ્થ્યની કામનાનો એક ભાગ છે. આ કૃત્ય પતિ-પત્ની વચ્ચેના પ્રેમ અને સમર્પણને પણ મજબૂત બનાવે છે. સામાજિક રીતે, આ પરંપરા પરિવાર અને સંબંધોમાં સુમેળ અને આદર જાળવવામાં મદદ કરે છે.
વટ સાવિત્રી પૂજામાં અન્ય વિધિઓ
પૂજા દરમિયાન, સ્ત્રીઓ વડના ઝાડને રાખડીથી લપેટે છે, તેમના પતિઓ માટે ભેટો લાવે છે અને પાણી ચઢાવે છે. પૂજા પછી પતિને પંખો આપવો એ આ બધી વિધિઓનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જે પૂજાની પૂર્ણતા દર્શાવે છે.
આ પૂજા અને તેની સાથે જોડાયેલી પરંપરાઓ ભારતીય સંસ્કૃતિની સમૃદ્ધિ અને પરિવારની એકતાનું સુંદર ઉદાહરણ છે, જે સદીઓથી ચાલી આવે છે અને આવનારા સમયમાં આ માન્યતા સાથે કરવામાં આવશે.
નોંધ: આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
