Last Update :
21 May 2025
આચાર્ય ચાણક્ય, જેમને કૌટિલ્ય અથવા વિષ્ણુગુપ્ત તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે પ્રાચીન ભારતના એક મહાન વિચારક, શિક્ષક, અર્થશાસ્ત્રી અને રાજકારણી હતા. તેમની નીતિઓ આજે પણ જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં આપણને માર્ગદર્શન આપે છે. પોતાના અનુભવોના આધારે તેમણે માનવ વર્તન, સંબંધો અને રાજકારણ સાથે સંબંધિત ઘણી મહત્વપૂર્ણ બાબતો કહી છે. આચાર્ય ચાણક્ય માનતા હતા કે કેટલાક લોકો સાથે દુશ્મનાવટ હંમેશા નુકસાન પહોંચાડે છે, તેથી તેમની સાથે કાળજીપૂર્વક વર્તવું જોઈએ. તેમણે ખાસ કરીને ચાર પ્રકારના લોકો સામે ક્યારેય દુશ્મની ન રાખવાની સલાહ આપી છે, કારણ કે આ લોકો પોતપોતાના ક્ષેત્રમાં એટલા પ્રભાવશાળી છે કે તેમની સાથે સંઘર્ષ તમારા માટે મોંઘો સાબિત થઈ શકે છે. અહીં જાણો તે ચાર લોકો કોણ છે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
જ્ઞાની વ્યક્તિ પ્રત્યે દુશ્મનાવટ ન રાખો
ચાણક્યના મતે, કોઈ પણ જ્ઞાની વ્યક્તિનો દુશ્મન ક્યારેય ન બનવો જોઈએ, કારણ કે તેની પાસે જ્ઞાન અને અનુભવનો વિશાળ ભંડાર હોય છે. પોતાની બુદ્ધિ, તર્ક અને સમજદારીથી તે કોઈપણ પરિસ્થિતિને પોતાના પક્ષમાં કરી શકે છે અને જો તે ઈચ્છે તો, હથિયાર ઉપાડ્યા વિના પણ પોતાના વિરોધીને હરાવી શકે છે. તેથી આવી વ્યક્તિ સાથે સંઘર્ષ કરવાને બદલે તેના જ્ઞાનનો લાભ ઉઠાવવો અને તેની સાથે મિત્રતા જાળવી રાખવી વધુ સમજદારીભર્યું છે. તેમની સાથે જોડાવાથી તમે તમારા જીવનને વધુ સારી દિશા આપી શકો છો.
રાજા કે શક્તિશાળી માણસને ધિક્કારશો નહીં
રાજાનો અર્થ ફક્ત રાજ્યનો શાસક જ નથી, પરંતુ આજના સમયમાં તે કોઈપણ શક્તિશાળી વ્યક્તિ હોઈ શકે છે - જેમ કે અધિકારી, નેતા અથવા વહીવટી પદ પરની વ્યક્તિ. ચાણક્ય કહે છે કે આવા લોકો સાથે દુશ્મનાવટ કરીને સામાન્ય માણસને ફક્ત નુકસાન જ થાય છે કારણ કે તેમની પાસે સત્તા અને સંસાધનોની શક્તિ હોય છે. જો તમે તેમની સાથે મિત્રતા કરો છો, તો તે ફક્ત તમારી સુરક્ષા જ નહીં પરંતુ કટોકટીના સમયે તેમનો ટેકો પણ મેળવી શકો છો.
કોઈ ધનવાન માણસ સાથે દલીલ ન કરો
પૈસાના જોરે વ્યક્તિ સમાજમાં મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે. ચાણક્ય માનતા હતા કે ધનવાન વ્યક્તિમાં એટલી શક્તિ હોય છે કે તે તમને ફક્ત આર્થિક જ નહીં પણ સામાજિક રીતે પણ નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. પૈસાનો પ્રભાવ એટલો પ્રબળ છે કે ક્યારેક પ્રામાણિક વ્યક્તિ પણ તેનો ભોગ બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં તે વધુ સારું રહેશે કે તમે ધનવાન વ્યક્તિ સાથે દુશ્મનાવટ ન રાખો, તેના બદલે જો શક્ય હોય તો તેની સાથે મિત્રતા રાખો, જેથી જરૂર પડે ત્યારે તમને આર્થિક સહાય મળી શકે.
ધાર્મિક અને શ્રદ્ધાળુ વ્યક્તિને નબળા ન ગણો
ઘણીવાર લોકો ધાર્મિક વ્યક્તિને નબળા અથવા સામાન્ય માને છે, પરંતુ ચાણક્ય કહે છે કે આ સૌથી મોટી ભૂલ છે. એક સાચો ધાર્મિક વ્યક્તિ સત્ય અને ધર્મના માર્ગ પર ચાલે છે અને તેને સમાજનો ટેકો, શ્રદ્ધાની શક્તિ અને નૈતિક શક્તિ મળે છે. તે રાજા કરતાં વધુ પ્રભાવશાળી અને ઉદ્યોગપતિ કરતાં વધુ આદરણીય હોઈ શકે છે. આવી વ્યક્તિનો વિરોધ કરવાથી તમારી સામાજિક પ્રતિષ્ઠા અને આદરને નુકસાન થઈ શકે છે. તેથી આવા લોકો સાથે હંમેશા આદર અને નમ્રતાથી વર્તવું જોઈએ.
