Last Update :
26 Jun 2025
સિનેમા ફક્ત મનોરંજનનું માધ્યમ જ નહીં પણ ભાવનાત્મક બંધનનું માધ્યમ પણ બની ગયું છે. દર વર્ષે વિવિધ શૈલીઓની અસંખ્ય ફિલ્મો રિલીઝ થાય છે, ક્યારેક રોમેન્ટિક, ક્યારેક એક્શન અને ક્યારેક સત્ય ઘટનાઓ પર આધારિત. કેટલીક ફિલ્મો બોક્સ ઓફિસ પર કમાલ કરે છે, જ્યારે કેટલીક તેની ઊંડાઈ અને સંવેદનશીલતાને કારણે વર્ષો પછી પણ યાદ રાખવામાં આવે છે. આવી જ એક ફિલ્મ 'સલામ બોમ્બે' છે જે 1988માં રિલીઝ થઈ હતી. મીરા નાયર દ્વારા દિગ્દર્શિત આ ફિલ્મ તે સમયે વધુ ચર્ચામાં નહોતી, પરંતુ સમય જતાં તેની ગણતરી ભારતીય સિનેમાની કલ્ટ ફિલ્મોમાં થવા લાગી. છેવટે બોલિવૂડના પીઢ અભિનેતા ઇરફાન ખાનને આ ફિલ્મ દ્વારા સિનેમા જગતમાં ઓળખ મળી હતી.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
હીરો બન્યા પછી પણ ઓળખ મળી શકી નહીં
જોકે આ ફિલ્મમાં ઇરફાન મુખ્ય ભૂમિકામાં નહીં પણ સહાયક અભિનેતા હતો, આ ફિલ્મનો આત્મા 12 વર્ષનો છોકરો હતો, જે શફીક સૈયદે ભજવ્યો હતો. તે ફિલ્મ 'ચાપુ'ના મુખ્ય પાત્ર તરીકે દર્શકોના હૃદયમાં પ્રવેશ્યો હતો. ભલે ફિલ્મને મોટા સ્ટાર નાના પાટેકર, રઘુવીર યાદવ, ઇરફાન ખાન, અનિતા કંવરનો ટેકો મળ્યો હતો, પરંતુ ફિલ્મની આખી વાર્તા ચાપુ એટલે કે શફીક સૈયદની આસપાસ ફરે છે. આ ફિલ્મમાં એક માસૂમ બાળકની આંખો દ્વારા મુંબઈની શેરીઓનું કડવું સત્ય દર્શાવવામાં આવ્યું હતું, જેના માટે શફીકને બેસ્ટ ચાઇલ્ડ આર્ટિસ્ટથી રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. લોકો માનતા હતા કે હવે શફીકનું નસીબ ચમક્યું છે અને તે સિનેમા જગતમાં એક મોટા નામ તરીકે ઉભરી આવશે અને બોલિવૂડનો નવો સ્ટાર બનશે.
ચમકથી દૂર, સંઘર્ષ તરફ
પરંતુ દુઃખની વાત એ છે કે ફિલ્મની સફળતા છતાં શફીક સૈયદનું જીવન બાળ કલાકાર માટે જેવું હોવું જોઈએ તેવું નહોતું. ન તો તેને આર્થિક વૃદ્ધિનો સ્વાદ ચાખ્યો કે ન તો તેને ઘણી ફિલ્મો મળી. આજે પણ તે ચમકથી દૂર સંઘર્ષોથી ભરેલી સફર કરી રહ્યો છે. શફીકનો જન્મ અને ઉછેર બેંગ્લુરની ઝૂંપડપટ્ટીમાં થયો હતો. કિશોરાવસ્થામાં તે તેના મિત્રો સાથે ભાગીને મુંબઈ પહોંચ્યો, જ્યાં તેણે રેલ્વે સ્ટેશન નજીક ફૂટપાથ પર તેના દિવસો વિતાવ્યા. મીરા નાયરે તેને ત્યારે જોયો અને તેને 'સલામ બોમ્બે'માં કાસ્ટ કરવામાં આવ્યો. ફિલ્મ માટે તેને દરરોજ 20 રૂપિયા અને બપોરના ભોજન તરીકે વડા આપવામાં આવતા હતા.
હવે તે ઓટો ચલાવીને ઘર ચલાવે છે
'સલામ બોમ્બે' પછી શફીકે 1994માં મીરા નાયરની બીજી ફિલ્મ 'પતંગ' માં કામ કર્યું, પરંતુ આ પછી તે ફિલ્મી દુનિયાથી ગાયબ થઈ ગયો. તે બેંગ્લુર પાછો તેના પરિવાર પાસે ગયો, જ્યાં તેણે સામાન્ય જીવન જીવવાનું શરૂ કર્યું. આજે શફીક સૈયદ ઓટો રિક્ષા ચલાવે છે. તેના પરિવારનું ભરણપોષણ કરવા અને તેની જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે તે નાના પ્રોડક્શન હાઉસ સાથે પણ કામચલાઉ રીતે કામ કરે છે, ખાસ કરીને કન્નડ ટીવી ઉદ્યોગમાં. ટેલિગ્રાફને આપેલા એક જૂના ઇન્ટરવ્યુમાં, તેણે કહ્યું હતું કે, 'મારે મારા પરિવારની જવાબદારી લેવી પડતી હતી. 1987માં આવી કોઈ જવાબદારી નહોતી. હવે મારા ખભા પર ઘણા લોકોનો બોજ છે.'
પરિવાર અને સપના વચ્ચેનો સંઘર્ષ
શફીક આજે એક પરિવારનો વડા છે. તે બેંગલુરુથી 30 કિમી દૂર એક નાના શહેરમાં તેની પત્ની, માતા, ત્રણ પુત્રો અને એક પુત્રી સાથે રહે છે. તેને 'સલામ બોમ્બે' માટે યાદ કરવામાં આવે છે, પરંતુ ફિલ્મોનો ગ્લેમર હવે તેના જીવનથી ઘણો દૂર છે. 2008માં જ્યારે 'સ્લમડોગ મિલિયોનેર' ને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે લોકપ્રિયતા મળી, ત્યારે લોકોને 'સલામ બોમ્બે' અને ચાપુ યાદ આવ્યા, પરંતુ ત્યાં સુધીમાં શફીક સામાન્ય જીવનમાં પાછો ફર્યો હતો, જ્યાં તેના માટે દરેક દિવસ સંઘર્ષનો હોય છે. શફીક સૈયદની વાર્તા ભારતીય સિનેમાની વાસ્તવિકતાને ઉજાગર કરે છે, જ્યાં કલાને માન્યતા મળે છે, પરંતુ એક કલાકારનું ભવિષ્ય ઘણીવાર ધુમ્મસમાં ખોવાઈ જાય છે. એક સમયે ચાપુ તરીકે લાખો દિલ જીતનાર આ બાળક હજુ પણ વધુ સારા જીવનની શોધમાં છે.
