Last Update :
30 Jun 2025
- એકંદરે, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ મોટાભાગના પરિમાણો પર ખાનગી બેંકો કરતાં વધુ સારું પ્રદર્શન કર્યું
ચાલુ નાણાકીય વર્ષનો પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળો સમાપ્ત થવાના આરે છે. આવી સ્થિતિમાં, નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ ના છેલ્લા ત્રિમાસિક ગાળા એટલે કે જાન્યુઆરી-માર્ચ ૨૦૨૫માં ખાનગી અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ કેવું પ્રદર્શન કર્યું તેના પર એક નજર નાખવાનો સમય આવી ગયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, સાત ખાનગી અને એક જાહેર ક્ષેત્રની બેંક સિવાય તમામ બેંકોનો કાર્યકારી નફો વધ્યો છે. માર્ચ ક્વાર્ટરમાં, લિસ્ટેડ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોનો કાર્યકારી નફો રૂ. ૧,૫૫,૭૦૪ કરોડ રહ્યો હતો, જે એક વર્ષ પહેલા કરતા ૪.૪૫ ટકા વધુ હતો. આમાં નાની ફાઇનાન્સ બેંકોનો સમાવેશ થતો નથી. બીજી તરફ, ખાનગી બેંકોનો કાર્યકારી નફો ૨.૯ ટકા ઘટયો હતો. તમામ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના કિસ્સામાં, તે ૧૨.૧ ટકા વધ્યો હતો.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
ચોખ્ખા નફામાં પણ સમાન વલણ જોવા મળી શકે છે. જોગવાઈ અને આકસ્મિકતા માટે ભંડોળ અલગ રાખ્યા પછી, માર્ચ ક્વાર્ટરમાં લિસ્ટેડ બેંકોનો કુલ ચોખ્ખો નફો વાર્ષિક ધોરણે ૪.૩૫ ટકા વધીને રૂ. ૯૩,૯૩૬ કરોડ થયો છે. અહીં પણ, સાત ખાનગી બેંકો અને એક જાહેર ક્ષેત્રની બેંકના ચોખ્ખા નફામાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જોકે, આ ઘટાડો કાર્યકારી નફા જેટલો જોવા મળ્યો ન હતો. ખાનગી બેંકોના ચોખ્ખા નફામાં ૩.૪ ટકાનો ઘટાડો થયો જ્યારે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના નફામાં ૧૨.૯ ટકાનો વધારો થયો હતો.
ઓછામાં ઓછી ૧૨ બેંકોના જોગવાઈ અને આકસ્મિકતા ભંડોળમાં ઘટાડો થયો છે. ભૂતકાળથી વિપરીત, ઉદ્યોગને હવે ખરાબ લોનનો સામનો કરવા માટે મોટી જોગવાઈ કરવાની જરૂર નથી કારણ કે સંપત્તિની ગુણવત્તા બગડી રહી નથી. લિસ્ટેડ બેંકોએ માર્ચ ૨૦૨૫માં રૂ. ૩૧,૩૬૭ કરોડની જોગવાઈ કરી હતી જે માર્ચ ૨૦૨૪માં રૂ. ૩૪,૬૯૧ કરોડ હતી, જે લગભગ ૧૦ ટકાનો ઘટાડો દર્શાવે છે. ખાનગી બેંકોએ જોગવાઈ અને આકસ્મિકતા પરના ખર્ચમાં ૩૩ ટકાનો ઘટાડો કર્યો હતો, જ્યારે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના જોગવાઈમાં ૨૪ ટકાનો વધારો થયો હતો.
સંપૂર્ણ રીતે, આ બેંકોની કુલ ખરાબ લોન (એનપીએ) વાર્ષિક ધોરણે ૧૧.૨ ટકા ઘટીને રૂ. ૪.૧૭ લાખ કરોડ થઈ હતી. જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં ૧૬.૫ ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો હતો જ્યારે ખાનગી બેંકોના એનપીએમાં ૨.૫ ટકાનો વધારો થયો હતો. જોગવાઈ પછી, માર્ચ ૨૦૨૫માં ચોખ્ખી એનપીએ ઘટીને રૂ. ૯૦,૫૧૭ કરોડ થઈ હતી, જે માર્ચ ૨૦૨૪માં રૂ. ૧.૦૪ લાખ કરોડ કરતા ૧૨.૭૫ ટકા ઓછી હતી. જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના ચોખ્ખા એનપીએમાં ૨૩.૩ ટકાનો ઘટાડો થયો હતો જ્યારે ખાનગી બેંકોમાં તે ૧૧.૭ ટકા વધી હતી.
રિઝર્વ બેંકે એસેટ ક્વોલિટી સમીક્ષા શરૂ કર્યા પછી, માર્ચ ૨૦૦૮માં, દેશની બેંકોએ ૧૦.૩૯ લાખ કરોડ રૂપિયાની એનપીએ અને ૪.૦૨ લાખ કરોડ રૂપિયાની ચોખ્ખી એનપીએ નોંધાવી હતી, જે એક રેકોર્ડ છે.
ટકાવારીની દ્રષ્ટિએ, ફક્ત પાંચ બેંકો (બધી ખાનગી)માં ગ્રોસ એનપીએમાં વધારો જોવા મળ્યો હતો. ઇન્ડસઇન્ડનો ગ્રોસ એનપીએ ૧.૯૨ ટકાથી વધીને ૩.૧૩ ટકા થયો હતો. બંધન બેંક લિમિટેડનો ગ્રોસ એનપીએ માર્ચ ક્વાર્ટરમાં ૪.૭૧ ટકા હતો. તે એકમાત્ર બેંક છે જેનો ગ્રોસ એનપીએ ૪ ટકાથી વધુ છે. ઇન્ડસઇન્ડ બેંક સિવાય, ચાર ખાનગી અને છ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં ગ્રોસ એનપીએ ૩ ટકાથી વધુ અને ૪ ટકાથી નીચે હતો. જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં, પંજાબ નેશનલ બેંકનો ગ્રોસ એનપીએ ૩.૯૫ ટકા હતો. નેટ એનપીએની વાત કરીએ તો, છ બેંકો (બધી ખાનગી)માં વધારો નોંધાયો હતો.
રિઝર્વ બેંકના ડિસેમ્બર ૨૦૨૪ના નાણાકીય સ્થિરતા અહેવાલ મુજબ, સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૩માં સૂચિત વાણિજ્યિક બેંકોની કુલ એનપીએ ૧૨ વર્ષના નીચલા સ્તરે ૨.૬ ટકા પર આવી ગઈ હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન, ચોખ્ખી એનપીએ ૦.૬ ટકાની નજીક હતી. અહેવાલમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૪માં બેંકોનો પ્રોવિઝનિંગ કવરેજ રેશિયો સુધરીને ૭૭ ટકા થયો કારણ કે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ તેમાં સક્રિયતા દર્શાવી હતી.
નીચી એનપીએ અને ઉચ્ચ પ્રોવિઝનિંગ રેશિયો સિસ્ટમની મજબૂતાઈ દર્શાવે છે. બેંકના ચોખ્ખા વ્યાજ માર્જિન તેની નફાકારકતાની ચાવી છે. ખૂબ ઓછી બેંકો તેને વધારી શકી છે. જે બેંકોએ આ માર્જિનમાં વધારો કર્યો છે.
