Last Update :
12 Jul 2025
અમદાવાદ એરપોર્ટ પર બનેલી પ્લેન ક્રેશની ઘટનાએ સૌને હચમચાવી દીધા છે. પ્રાથમિક રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ દુર્ઘટના પાછળ વિમાનની ફ્યુલ સ્વિચનું કટઓફ હોવાનું કારણભૂત માનવામાં આવી રહ્યું છે. ત્યારે સવાલ એ થાય છે કે વિમાનમાં ફ્યુલ સ્વિચ કેવી રીતે કામ કરે છે અને તેના કટઓફ થવાથી આટલી મોટી દુર્ઘટના કેવી રીતે સર્જાઈ શકે?
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
ફ્યુલ સ્વિચ અને દુર્ઘટનાનું રહસ્ય
સામાન્ય રીતે, કોઈપણ વિમાનમાં ફ્યુઅલ સિસ્ટમ અત્યંત જટિલ અને સુરક્ષિત રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવે છે. પ્લેનમાં ફ્યુલ સ્વિચ અથવા ફ્યુલ કટ ઓફ વાલ્વ એ એવું સાધન છે જે વિમાનના એન્જિનમાં ઇંધણના પ્રવાહને નિયંત્રિત કરે છે. આ સ્વિચ સામાન્ય રીતે કોકપિટમાં પાયલટની પહોંચમાં હોય છે અને કટોકટીની સ્થિતિમાં અથવા એન્જિન બંધ કરવાની જરૂર હોય ત્યારે તેનો ઉપયોગ થાય છે.
ફ્યુલ સ્વિચ કેવી રીતે કામ કરે છે?
વિમાનમાં ફ્યુલ સ્વિચ મુખ્યત્વે બે પ્રકારે કામ કરી શકે છે:
મેન્યુઅલ કંટ્રોલ:
મોટાભાગના વિમાનોમાં ફ્યુલ સ્વિચ મેન્યુઅલી ઓપરેટ કરી શકાય છે. પાયલટ જરૂરિયાત મુજબ તેને ચાલુ કે બંધ કરી શકે છે. જ્યારે સ્વિચ 'ઓન' હોય, ત્યારે ઇંધણ ટાંકીમાંથી એન્જિન તરફ વહે છે, અને જ્યારે તે 'ઓફ' હોય, ત્યારે ઇંધણનો પ્રવાહ બંધ થઈ જાય છે.
ઓટોમેટિક કટ ઓફ:
કેટલાક આધુનિક વિમાનોમાં, ચોક્કસ પરિસ્થિતિઓમાં (જેમ કે એન્જિનમાં આગ લાગવી, સિસ્ટમ ફેલ થવી) ઇંધણનો પ્રવાહ આપોઆપ બંધ થઈ જાય તેવી સિસ્ટમ પણ હોય છે. આ એક સલામતી લક્ષણ છે જે ગંભીર નુકસાન અટકાવવામાં મદદ કરે છે.
દુર્ઘટનામાં ફ્યુલ કટ ઓફની ભૂમિકા:
અમદાવાદ ક્રેશના કિસ્સામાં, જો ફ્યુલ સ્વિચનું કટ ઓફ દુર્ઘટનાનું કારણ બન્યું હોય, તો તેના કેટલાક સંભવિત કારણો હોઈ શકે છે:
માનવીય ભૂલ : પાયલટ દ્વારા ભૂલથી ફ્યુલ સ્વિચ ઓફ થઈ ગઈ હોય તે શક્ય છે. ઉતરાણ અથવા ટેક-ઓફ જેવી જટિલ પરિસ્થિતિઓમાં પાયલટ પર ઘણું દબાણ હોય છે અને આવી ભૂલ થવાની શક્યતા નકારી શકાય નહીં.
યાંત્રિક ખામી : ફ્યુલ સ્વિચમાં જ કોઈ યાંત્રિક ખામી સર્જાઈ હોય અને તે આપોઆપ 'ઓફ' થઈ ગઈ હોય. વાલ્વ જામ થઈ ગયો હોય અથવા ઇલેક્ટ્રિકલ સિસ્ટમમાં ગરબડ થઈ હોય તેવું બની શકે છે.
સર્કિટ ફેલ્યોર : ફ્યુલ સ્વિચને નિયંત્રિત કરતી ઇલેક્ટ્રિકલ સર્કિટમાં કોઈ ખામી સર્જાઈ હોય, જેના કારણે ઇંધણનો પ્રવાહ અટકી ગયો હોય.
જ્યારે વિમાનના એન્જિનમાં ઇંધણનો પ્રવાહ અચાનક બંધ થઈ જાય છે, ત્યારે એન્જિન પાવર ગુમાવે છે. જો આ ઘટના જમીનની નજીક, ખાસ કરીને ટેક-ઓફ અથવા ઉતરાણ દરમિયાન બને, તો પાયલટને વિમાનને નિયંત્રિત કરવા અને સુરક્ષિત રીતે ઉતારવા માટે ખૂબ જ ઓછો સમય મળે છે, જે દુર્ઘટના તરફ દોરી શકે છે.
