Last Update :
07 May 2025
Operation Sindoor: પહેલગામ હુમલાનો બદલો લેવા માટે 'ઓપરેશન સિંદૂર' હેઠળ મંગળવારે રાત્રે ભારતીય સશસ્ત્ર દળોએ પાકિસ્તાન અને PoKની અંદર મિસાઇલોથી નાશ પામેલા નવ આતંકવાદી ઠેકાણાઓમાં પંજાબ પ્રાંતના બહાવલપુરમાં આવેલ મરકઝ સુભાન અલ્લાહ એક છે. આ આતંકવાદનું કેન્દ્ર હતું, જેના વિનાશથી સમગ્ર પાકિસ્તાનમાં શોક છવાઈ ગયો છે. તેની પાછળનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે આ જૈશ-એ-મોહમ્મદના વડા મૌલાના મસૂદ અઝહરનું ઘર હતું, જ્યાં તેનો મોટો પરિવાર રહેતો હતો. મસૂદ અઝહર પોતે 2001માં સંસદ પર થયેલા હુમલાનો માસ્ટરમાઇન્ડ છે. મરકઝ પરના મિસાઇલ હુમલામાં તે બચી ગયો હોવા છતાં, મહિલાઓ અને બાળકો સહિત ઓછામાં ઓછા 14 લોકો માર્યા ગયા.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
બાદમાં, મસૂદ અઝહરે એક નિવેદનમાં કહ્યું કે, બહાવલપુરમાં મરકઝ સુભાન અલ્લાહ પર ભારતીય હુમલામાં તેના પરિવારના 10 સભ્યો અને ચાર નજીકના સાથીઓ માર્યા ગયા હતા. આ મરકઝ જૈશ-એ-મોહમ્મદનું મુખ્ય મથક પણ છે. અહીં કેડર તાલીમ સત્રો યોજવામાં આવ્યા હતા. મસૂદ અઝહરે દાવો કર્યો હતો કે, મૃતકોમાં તેની મોટી બહેન અને તેના પતિ, મસૂદ અઝહરનો ભત્રીજો, તેની પત્ની, બીજી ભત્રીજી અને તેમના પરિવારના પાંચ બાળકોનો સમાવેશ થાય છે. નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ભારતીય હુમલામાં મસૂદ અઝહરના એક નજીકના સાથી, તેની માતા અને બે અન્ય નજીકના સાથીઓ પણ માર્યા ગયા હતા.
આ મરકઝ ક્યાં આવેલું છે?
મરકઝ સુભાન અલ્લાહ પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતમાં બહાવલપુરની સીમમાં NH-5 (કરાચી-તોરખામ હાઇવે) પર સ્થિત છે. તે 15 એકર વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે, જ્યાં યુવાનોને આતંકવાદી તાલીમ આપવામાં આવતી હતી. ૧૪ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૯ના રોજ પુલવામા હુમલાનું કાવતરું અહીં ઘડાયું હતું. તેના હુમલાખોરોને પણ અહીં તાલીમ આપવામાં આવી હતી. આ ૧૫ એકરના સંકુલમાં મસૂદ અઝહર અને જૈશ-એ-મોહમ્મદના ડી ફેક્ટો ચીફ મુફ્તી અબ્દુલ રઉફ અસગર ઉપરાંત, જૈશના અન્ય ટોચના આતંકવાદી મૌલાના અમ્માર અને અન્ય લોકોના પરિવારો પણ રહે છે.
મરકઝમાં અત્યાધુનિક સુવિધાઓ
મરકઝ સુભાન અલ્લાહ ખાતે જૈશ-એ-મોહમ્મદના ટોચના આતંકવાદીઓ અને કાર્યકરોના રહેઠાણો ઉપરાંત, 600થી વધુ કાર્યકરો પણ સંકુલમાં રહે છે. ભૂતપૂર્વ ધાર્મિક શિક્ષક મૌલાના રફીકુલ્લાહ 2022ના મધ્યભાગથી આ મરકઝના મુખ્ય શિક્ષક છે. મરકઝની અંદર એક અત્યાધુનિક જીમ અને સ્વિમિંગ પૂલ પણ છે. તે 2018માં બનાવવામાં આવ્યું હતું. જેથી આતંકવાદીઓને શારીરિક કૌશલ્ય, સ્વિમિંગ અને ઊંડા પાણીમાં ડાઇવિંગની તાલીમ પણ આપી શકાય.
અહીં, જૈશ-એ-મોહમ્મદના કાર્યકરો અને શૂરા સભ્યોને 6 દિવસની તીરંદાજીની તાલીમ પણ આપવામાં આવી હતી. ૨૦૧૯માં, મરકઝની અંદર એક નવું 'અલ હિજામા' કેન્દ્ર (પ્રેશર કપિંગનો ઉપયોગ કરીને સારવાર) સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું. આ ઉપરાંત, મે 2022માં ઘોડાના તબેલા અને ઘોડેસવારી મેદાન પણ બનાવવામાં આવ્યા છે, જ્યાં આતંકવાદીઓને ઘોડેસવારીનું તાલીમ આપવામાં આવતી હતી. તે રાજસ્થાનના બિકાનેરમાં ખજુવાલાની સામે આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદથી ૧૦૦.૪ કિમી (આશરે) હવાઈ અંતરે સ્થિત છે.
મરકઝ માટે કોણે પૈસા આપ્યા?
આ મરકઝ પાકિસ્તાનની પ્રાંતીય અને સંઘીય સરકારોની નાણાકીય સહાયથી બનાવવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત, જૈશ-એ-મોહમ્મદે બ્રિટન સહિત કેટલાક ખાડી અને આફ્રિકન દેશોમાંથી પણ આ માટે ભંડોળ એકત્ર કર્યું હતું. તે 2015માં કાર્યરત થયું. તાજેતરમાં, 30 નવેમ્બર, 2024ના રોજ, મૌલાના મસૂદ અઝહરે બે વર્ષના અંતરાલ પછી મરકઝ સુભાન અલ્લાહ ખાતે જૈશ-એ-મોહમ્મદના કાર્યકરોને સંબોધિત કર્યા. મસૂદ અઝહરે પોતાના સંબોધનમાં બાબરી મસ્જિદના ધ્વંસનો બદલો લેવા સહિત અનેક ભારત વિરોધી નિવેદનો આપ્યા હતા.
ઓપરેશન સિંદૂરમાંથી મસૂદ અઝહર કેવી રીતે ભાગી ગયો?
પહેલગામ હુમલા પછી, પાકિસ્તાની સંરક્ષણ દળોએ મસૂદ અઝહરને ઇસ્લામાબાદ અથવા રાવલપિંડીમાં કોઈ અજ્ઞાત સ્થળે રક્ષણાત્મક કસ્ટડીમાં રાખ્યો છે, જેથી તેને ગુપ્ત સુરક્ષા પૂરી પાડી શકાય. આ કારણે ઓપરેશન સિંદૂરમાં તેમનો જીવ બચી ગયો. મસૂદ અઝહર અને જૈશ-એ-મોહમ્મદ 2001માં ભારતીય સંસદ પરના હુમલા, જાન્યુઆરી 2016માં પઠાણકોટ એરબેઝ પરના હુમલા, ફેબ્રુઆરી 2019માં પુલવામા આત્મઘાતી હુમલામાં સામેલ હતા. મે 2019માં, સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ મસૂદ અઝહરને વૈશ્વિક આતંકવાદી જાહેર કર્યો. અમેરિકાએ પહેલાથી જ જૈશ-એ-મોહમ્મદને વિદેશી આતંકવાદી સંગઠન (FTO) તરીકે નિયુક્ત કર્યું છે.
ભારતે મસૂદ અઝહર અને તેના ભાઈ અબ્દુલ રઉફ અસગરના પ્રત્યાર્પણની માંગ કરી હતી, પરંતુ ચીને વારંવાર પોતાના વીટો પાવરનો ઉપયોગ કરીને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતના પ્રયાસોને નબળા પાડ્યા. પાકિસ્તાને 2002માં જૈશ-એ-મોહમ્મદ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, પરંતુ આ સંગઠન અલગ અલગ નામોથી સક્રિય રહ્યું. મસૂદ અઝહર પર પાકિસ્તાનના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પરવેઝ મુશર્રફ પર હત્યાના પ્રયાસ સહિત અનેક ઘટનાઓમાં સામેલ હોવાનો પણ આરોપ હતો.
