Last Update :
07 Mar 2025
રોગપ્રતિકારક શક્તિ આપણા શરીરનું રક્ષણાત્મક કવચ છે, જે શરીરને ગંભીર અને ખતરનાક રોગોથી રક્ષણ આપે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ જેટલી મજબૂત હશે, રોગો એટલા જ દૂર રહેશે. આજકાલ આપણી ઘણી આદતો રોગપ્રતિકારક શક્તિની દુશ્મન બની ગઈ છે, જે આ કુદરતી રક્ષણાત્મક કવચને નબળી બનાવી રહી છે. જોકે જ્યારે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડવા લાગે છે, ત્યારે શરીર તેના સંકેતો આપવાનું શરૂ કરે છે. આ સંકેતો અથવા લક્ષણોને સમજીને આપણે શરીરની રોગો સામે લડવાની ક્ષમતા (રોગપ્રતિકારક શક્તિ) વધારી શકીએ છીએ.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિના 5 મુખ્ય લક્ષણો
વારંવાર શરદી થવી
શિયાળામાં અથવા ઋતુ બદલાય ત્યારે શરદી થવી સામાન્ય છે. મોટાભાગના લોકો 7 થી 10 દિવસમાં આમાંથી સ્વસ્થ થઈ જાય છે. કારણ કે રોગ સામે લડતી રોગપ્રતિકારક શક્તિને એન્ટિબોડીઝ ઉત્પન્ન કરવામાં ઓછામાં ઓછા 3-4 દિવસ લાગે છે. પરંતુ જો મોટાભાગે ઠંડી રહે તો તે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિનો મોટો સંકેત છે.
પેટમાં દુખાવો
નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હેલ્થ અનુસાર, 70% સુધી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પાચનતંત્ર પર આધાર રાખે છે. કારણ કે આ તે જગ્યા છે જ્યાં ફાયદાકારક બેક્ટેરિયા અને સુક્ષ્મસજીવો આંતરડાને ચેપથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. જો વારંવાર ઝાડા કે કબજિયાતની ફરિયાદ રહેતી હોય, તો તે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિનું લક્ષણ છે.
વારંવાર કાનમાં ચેપ અથવા ન્યુમોનિયા
અમેરિકન એકેડેમી ઓફ એલર્જી, અસ્થમા અને ઇમ્યુનોલોજી અનુસાર, જો તમને વર્ષમાં ચાર વખતથી વધુ વખત કાનમાં ચેપ લાગે છે અથવા વર્ષમાં બે વાર ન્યુમોનિયા થાય છે, તો આ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિના લક્ષણો હોઈ શકે છે, જેને અવગણવા જોઈએ નહીં
ઘા રૂઝવામાં વિલંબ
શરીર પર ગમે ત્યાં કાપ, દાઝવું કે નાની ઈજા થાય તો ત્વચા તરત જ નુકસાનને નિયંત્રિત કરવાનું શરૂ કરે છે અને નવી ત્વચા બનાવવામાં મદદ કરે છે. આ માટે ઘાને રૂઝાવવાનું કામ પોષક તત્વોથી ભરપૂર લોહી તે જગ્યાએ મોકલીને શરૂ થાય છે. આ પ્રક્રિયા સ્વસ્થ રોગપ્રતિકારક કોષો પર આધાર રાખે છે. મતલબ કે જો ઘા ઝડપથી રૂઝાઈ રહ્યો નથી તો તે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
લાંબા સમય સુધી તણાવમાં રહેવું
જો કોઈ વ્યક્તિ લાંબા સમય સુધી તણાવમાં રહે છે તો રોગપ્રતિકારક શક્તિનો પ્રતિભાવ પણ ખૂબ જ નબળો પડી જાય છે. અમેરિકન સાયકોલોજિકલ એસોસિએશન અનુસાર, તણાવ શરીરમાં લિમ્ફોસાઇટ્સ અથવા શ્વેત રક્તકણો (WBC) નું પ્રમાણ ઘટાડે છે, જે ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરે છે. આનો અર્થ એ થયો કે વધુ પડતો અને લાંબા ગાળાનો તણાવ પણ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિનું લક્ષણ છે.
