Last Update :
30 Jun 2025
- AI કોર્નર
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
- આર્ટિફીશયલ ઈન્ટેલીજન્સ વિકાસશીલ અને વિકસિત દેશો વચ્ચેના અંતરને ઘટાડશે કે વિસ્તૃત કરશે તે નક્કી નથી
આર્ટિફીશયલ ઈન્ટેલીજન્સના (એઆઈ) વિકાસ સાથે થઈ રહેલી તકનિકી ક્રાંતિની ઐતિહાસિક સરખામણી વિચારવી મુશ્કેલ છે. એઆઈ ગતિ અને ક્ષમતા બંનેમાં અસાધારણ દેખાય છે. ૧૯મી સદીના સૌથી પ્રભાવશાળી વિકાસ સાથે તેની તુલના કરો, ઉદાહરણ તરીકે, સ્ટીમ એન્જિન, સ્ટીમ એન્જિનનો પહેલો પ્રોટોટાઇપ ૧૮૦૪ માં વેલ્શ કોલસાની ખાણમાં ચલાવવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ પ્રથમ લાંબા અંતરની રેલ સેવા ફક્ત ૧૮૩૦ માં જ શરૂ થઈ હતી. તાજેતરના દાયકાઓના સૌથી પ્રભાવશાળી તકનિકી પરિવર્તન, ઇન્ટરનેટની તુલનામાં પણ, એઆઈ ખૂબ ઝડપી છે.
જોકે, વાસ્તવિક મુદ્દો એ છે કે ભૂતકાળમાં થોડી તકનિકોએ આટલી અનિશ્ચિતતા ઊભી કરી છે. એ સાચું છે કે ઇન્ટરનેટ સમાજમાં કેવા ફેરફારો લાવશે તેની કોઈ આગાહી કરી શક્યું ન હતું, પરંતુ એઆઈની અસર વિશે લોકોની અપેક્ષાઓ નોંધપાત્ર રીતે બદલાય છે. આપણે ચાર ક્ષેત્રો પર નજર કરીએ, જ્યાં એઆઈની અસરના અંદાજોમાં ભારે તફાવત જોવા મળ્યો છે.
વૈશ્વિક અસમાનતા : ભૂતકાળમાં ઘણી તકનિકોએ વિકસિત અને વિકાસશીલ દેશો વચ્ચે સમાનતા બનાવવામાં મદદ કરી છે. આઈટી ક્રાંતિ અને ઇન્ટરનેટે ભારતના લોકોને કેટલીક સેવાઓ માટે પશ્ચિમની કંપનીઓ અને લોકો સાથે સ્પર્ધા કરવા સક્ષમ બનાવ્યા. નવી તકનિકો દ્વારા બનાવેલ આર્થિક સરપ્લસ, ગ્રાહકો માટે હોય કે ઉત્પાદકો માટે, દેશોમાં વહેંચવામાં આવ્યું હતું. અમને ખબર નથી કે એઆઈ માટે પણ આવું જ હશે કે નહીં. એક મત એ છે કે એઆઈનો ફેલાવો દરેક જગ્યાએ કામદારોની ઉત્પાદકતામાં વધારો કરશે. મોટાભાગના એઆઈ મોડેલોમાં ઉપયોગમાં લેવાતી પેટન્ટ અને માલિકીની માહિતી ફક્ત થોડા દેશો સુધી મર્યાદિત નાણાકીય સંકુલ દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે, જે તેમને અપ્રમાણસર રીતે લાભ કરશે.
બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, આપણે ખાતરી કરી શકતા નથી કે એઆઈ વિકાસશીલ અને વિકસિત દેશો વચ્ચેના અંતરને ઘટાડશે કે વિસ્તૃત કરશે.
રોજગાર : ઉદ્યોગમાં દાખલ થાય ત્યારે બધી ટેકનોલોજી નોકરીઓનું સર્જન કરે છે અથવા નાશ કરે છે. પરંતુ એઆઈ સાથે, અંદાજો ખાસ કરીને ચોક્કસ છે. એઆઈ આગામી એકથી પાંચ વર્ષમાં પ્રવેશ-સ્તરની ઓફિસ નોકરીઓના અડધા ભાગને બદલી નાખશે અને બેરોજગારી ૨૦% વધશે. ટેકનોલોજી, ફાઇનાન્સ, કાયદો, કન્સલ્ટિંગ અને અન્ય વ્યવસાયોમાં મોટા પાયે નોકરી ગુમાવવા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.
અન્ય લોકો દાવો કરે છે કે લાંબા ગાળે, એઆઈની સકારાત્મક અસર પડશે જે ઉત્પાદકતામાં વધારો, ત્યારબાદ બોર્ડમાં નવી ભૂમિકાઓ અને નવા પગાર લાભોના સ્વરૂપમાં આવશે.
વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમના સર્વે પર આધારિત એક અહેવાલમાં અંદાજ છે કે એઆઈ ૨૦૩૦ સુધીમાં ૯૨ મિલિયન નોકરીઓનું નુકસાન કરશે પરંતુ ૧૭૮ મિલિયન નવી નોકરીઓનું સર્જન કરશે. ૧,૦૦૦ મોટા વૈશ્વિક નોકરીદાતાઓને તેમના સર્વેમાં જાણવા મળ્યું છે કે અડધાથી વધુ લોકો ૨૦૩૦ સુધીમાં તેમના વેતન બિલમાં વધારો થવાની અપેક્ષા રાખે છે, જ્યારે ૮% અપેક્ષા રાખે છે કે આવકમાં વેતનનો હિસ્સો ઘટશે.
સર્જનાત્મકતા : એઆઈ માનવ સર્જનાત્મકતા પર શું અસર કરશે? વધુ સારા એઆઈ એન્જિનોના આગમન સાથે, શું આપણે આપણી જાતને વધુ કે ઓછા પ્રમાણમાં વ્યક્ત કરી શકીશું? આ અંગે મંતવ્યો વિભાજિત છે. ઘણા સોશિયલ નેટવર્કમાં એઆઈ દ્વારા બનાવેલા દ્રશ્ય કલા સ્વરૂપો છે. માનવ કલાકારો અને ડિઝાઇનરો કહે છે કે તે જનરેટિવ નથી પરંતુ પુનર્જીવિત છે. એટલે કે, ઑનલાઇન અલ્ગોરિધમ વાસ્તવિક કલાકારો દ્વારા બનાવેલા કાર્યોના અકલ્પનીય સંયોજનો બનાવીને આ કાર્યો બનાવે છે. જો નવી કૃતિઓ બનાવવામાં નહીં આવે, તો એઆઈ આધારિત કલા સ્વરૂપો ફક્ત જૂના કાર્યોનું અનુકરણ કરતા રહેશે.
માનવ અસ્તિત્વ : ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ અશ્મિભૂત ઇંધણ પર આધાર રાખતી હતી, જેના કારણે આખરે ગ્લોબલ વૉર્મિંગ થયું અને ઘણા માનવ સમુદાયોના અસ્તિત્વ જોખમમાં મુકાયા. કેટલાક માને છે કે એઆઈના જોખમો વધુ તાત્કાલિક અને મોટા છે. સિલિકોન વેલીના કેટલાક લોકોએ ચેતવણી આપી હતી કે એઆઈ સાથે સંકળાયેલા જોખમો આશ્ચર્યજનક રીતે મોટા છે. સેન્ટર ફોર એઆઈ સેફ્ટીએ જૂન ૨૦૨૩ માં કહ્યું હતું કે એઆઈને કારણે થતા વિનાશના જોખમને ઘટાડવું એ વૈશ્વિક પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ.
