Last Update :
07 Jul 2025
હિન્દુ ધર્મમાં ચાતુર્માસ ખૂબ જ પવિત્ર સમય છે, જે ચાર મહિના સુધી ચાલે છે. આ સમય દરમિયાન ભગવાન વિષ્ણુ ક્ષીરસાગરમાં યોગનિંદ્રામાં જાય છે અને ભગવાન શિવ સૃષ્ટિનું સંચાલન સંભાળે છે. આ સમય આત્મચિંતન, તપ, સાધના અને ધાર્મિક કાર્યો માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે, જ્યારે લગ્ન જેવા શુભ કાર્યો પર પ્રતિબંધ છે. ચાલો અહીં જાણીએ કે આ વર્ષે ચાતુર્માસ 2025 કેટલો સમય ચાલશે. 2025 માં, ચાતુર્માસ 6 જુલાઈ, રવિવારના રોજ દેવશયની એકાદશી સાથે શરૂ થયો છે. આ સમયગાળો 1 નવેમ્બર, 2025 ને શનિવારના રોજ દેવઉઠની એકાદશી સાથે સમાપ્ત થશે. આમ, ચાતુર્માસનો કુલ સમયગાળો લગભગ ચાર મહિનાનો રહેશે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
ચાલો હવે અહીં જાણીએ કે આ 4 મહિનામાં આપણે કઈ 15 વસ્તુઓ ન ખાવી જોઈએ...
ચાતુર્માસ દરમિયાન ખાવા-પીવામાં સંયમ અને સાત્વિકતાનું વિશેષ મહત્વ છે. ધાર્મિક માન્યતાઓની સાથે, આ નિયમો પાછળ વૈજ્ઞાનિક અને આયુર્વેદિક કારણો પણ છે, કારણ કે આ સમયગાળો વરસાદની ઋતુનો હોય છે, જેમાં પાચન શક્તિ નબળી પડે છે અને ચેપનું જોખમ વધે છે. ચાતુર્માસમાં, સામાન્ય રીતે નીચેની વસ્તુઓનું સેવન કરવા માટે પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે અથવા આમાંથી કેટલીક વસ્તુઓ આ મહિનામાં ખાસ ટાળવામાં આવે છે.
1. લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી: શ્રાવણ મહિનામાં, પાલક, સાગ, મેથી જેવા લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી ટાળવા જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે વરસાદ દરમિયાન તેમાં જંતુઓ અને સૂક્ષ્મજીવાણુઓ વધે છે.
2. દહીં અને દહીંના ઉત્પાદનો: ભાદ્રપદ મહિનામાં દહીંનું સેવન પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે.
૩. દૂધ અને દૂધની બનાવટો: અશ્વિન મહિનામાં દૂધ ટાળવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
૪. ડુંગળી અને લસણ: ચાતુર્માસ દરમ્યાન ડુંગળી અને લસણ જેવા તામસિક ખોરાકનો ઉપયોગ ટાળવો જોઈએ.
૫. અડદની દાળ: કાર્તિક મહિનામાં અડદની દાળનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
૬. રીંગણ: આખા ચાતુર્માસ દરમ્યાન રીંગણ પણ ન ખાવું જોઈએ, કારણ કે તેમાં જંતુઓની સંખ્યા વધે છે અને તે વાતવર્ધક છે.
૭. મૂળા: મૂળાનું સેવન પણ પ્રતિબંધિત છે.
૮. જેકફ્રૂટ: આ ચાર મહિનામાં જેકફ્રૂટ પણ ન ખાવું જોઈએ.
૯. તેલ આધારિત વસ્તુઓ: તળેલી વસ્તુઓ, ખાસ કરીને વધુ પડતું તેલનું સેવન આ સમયગાળા દરમિયાન પાચન માટે ભારે હોઈ શકે છે.
૧૦. ચણાના લોટની વસ્તુઓ: ચણાના લોટમાંથી બનેલી વસ્તુઓ (જેમ કે પકોડા) પણ આ સમયગાળા દરમિયાન સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.
૧૧. શુદ્ધ વસ્તુઓ: શુદ્ધ લોટ પણ પચવામાં ભારે હોય છે, તેથી તેનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
૧૨. ખાંડ (કેટલાક લોકો): કેટલાક લોકો આખા ચાતુર્માસ દરમિયાન ખાંડ છોડી દે છે, અથવા ઓછી મીઠાઈ ખાય છે.
૧૩. મસાલેદાર ખોરાક: આ સમયગાળા દરમિયાન વધુ પડતો મસાલેદાર અને તીખો ખોરાક પાચનક્રિયાને બગાડી શકે છે, તેથી ફક્ત સાદો અને હળવો ખોરાક જ ખાવો જોઈએ.
૧૪. મીઠાઈઓ, ગોળ, મધ: વધુ પડતી મીઠાઈઓ, ગોળ અને મધનું સેવન મર્યાદિત કરવાની પણ સલાહ આપવામાં આવે છે.
૧૫. માંસાહારી ખોરાક, ઈંડા અને દારૂ: આખા ચાતુર્માસ દરમિયાન માંસાહારી ખોરાક, ઈંડા અને દારૂનું સેવન સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત છે.
આ નિયમોનું પાલન કરવાથી વ્યક્તિ શારીરિક અને માનસિક રીતે શુદ્ધ રહે છે, જે આધ્યાત્મિક પ્રગતિમાં મદદ કરે છે. આ સમયગાળો આત્મસંયમ અને તપસ્યા માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
