Last Update :
29 Jan 2025
નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) એ UPI વ્યવહારોમાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ ફેરફારની જાહેરાત કરી છે. 1 ફેબ્રુઆરીથી, ખાસ અક્ષરોવાળા ID નો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવતા વ્યવહારો નકારવામાં આવશે.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
વપરાશકર્તાઓએ ખાતરી કરવી જોઈએ કે તેમના ID માં ફક્ત આલ્ફાન્યૂમેરિક અક્ષરો જ હોય. આ પગલાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ચુકવણી પ્રક્રિયાઓને સરળ બનાવવા અને સુરક્ષા વધારવાનો છે.
NPCI એ આ નિર્ણય લીધો
તાજેતરના વર્ષોમાં, UPI અથવા યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ સમગ્ર ભારતમાં ચુકવણી કરવા માટે એક શ્રેષ્ઠ રીત બની ગયું છે. નાના વિક્રેતાઓથી લઈને મોટા રિટેલ સ્ટોર્સ સુધી, UPI સરળ વ્યવહારોની સુવિધા આપે છે. NPCIનો આ નિર્ણય એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે 2016 ના નોટબંધી પછી ડિજિટલ ચૂકવણી સતત વધી રહી છે.
આ ID બ્લોક કરવામાં આવશે.
NPCI એ અગાઉ પણ વપરાશકર્તાઓને તેમના UPI ID માટે આલ્ફાન્યૂમેરિક અક્ષરો અપનાવવાની સલાહ આપી હતી. આ સૂચના છતાં, કેટલાક વપરાશકર્તાઓએ તેનું પાલન કર્યું નથી. આ નિયમ લાગુ કરવા માટે, NPCI હવે કોઈપણ બિન-પાલનકારી ID ને બ્લોક કરશે. તમામ બેંકિંગ સંસ્થાઓને આ નવી માર્ગદર્શિકાનું કડક પાલન કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.
UPIનો ઉપયોગ સતત વધી રહ્યો છે, જે વ્યવહારોની સંખ્યામાં રેકોર્ડ બનાવી રહ્યો છે. ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં UPI વ્યવહારો 16.73 અબજ સુધી પહોંચશે. આ વૃદ્ધિ ભારતમાં ડિજિટલ ચુકવણી પદ્ધતિઓ પર વધતી જતી નિર્ભરતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
કેન્દ્રીય સિસ્ટમ ખાસ અક્ષરો ધરાવતા UPI ID ને લગતા કોઈપણ વ્યવહારને નકારી કાઢશે. આ દેશભરમાં સુરક્ષિત ચુકવણી પ્રક્રિયાઓ જાળવવાના NPCIના પ્રયાસોનો એક ભાગ છે.
આ કારણે ફેરફારો કરવામાં આવી રહ્યા છે
NPCI UPI ટ્રાન્ઝેક્શન ID જનરેટ કરવાની પ્રક્રિયાને પ્રમાણિત કરવા માંગે છે. તેથી, તેણે બધી કંપનીઓને ટ્રાન્ઝેક્શન ID માં ફક્ત આલ્ફાન્યૂમેરિક અક્ષરો ઉમેરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ આદેશો 1 ફેબ્રુઆરીથી અમલમાં આવશે. આનો અર્થ એ થયો કે જો કોઈ એપ આ ઓર્ડરનું પાલન નહીં કરે તો UPI દ્વારા ચુકવણી પૂર્ણ થશે નહીં. ઓર્ડરનું પાલન કરવાની જવાબદારી એપ્સ પર જ મૂકવામાં આવી છે.
અગાઉ પણ આદેશો જારી કરવામાં આવ્યા હતા
NPCI એ અગાઉ પણ આ પ્રક્રિયાને પ્રમાણભૂત બનાવવાના આદેશો જારી કર્યા હતા. ગયા વર્ષે માર્ચમાં જારી કરાયેલા આદેશોમાં, ટ્રાન્ઝેક્શન આઈડી 35 અક્ષરોનો બનાવવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. પહેલા ટ્રાન્ઝેક્શન આઈડીમાં 4 થી 35 અક્ષરો રહેતા હતા. આને ધ્યાનમાં રાખીને, 35 અક્ષરોનું ID જનરેટ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
ડિજિટલ પેમેન્ટમાં UPIનો હિસ્સો 83 ટકા સુધી પહોંચ્યો
દેશના કુલ ડિજિટલ પેમેન્ટમાં UPIનો હિસ્સો પાંચ વર્ષમાં બમણો થઈને 83 ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે. 2019 માં કુલ ચૂકવણીમાં તેનો હિસ્સો 34 ટકા હતો. આ માહિતી રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના એક અહેવાલમાંથી પ્રાપ્ત થઈ છે. તેનાથી વિપરીત, NEFT, RTGS, IMPS, ક્રેડિટ અને ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા થતા વ્યવહારો કુલ ડિજિટલ ચુકવણીના 17 ટકા ઘટી ગયા છે. 2019 માં તેમનો હિસ્સો 66 ટકા હતો.
