Last Update :
06 Feb 2025
પતિથી અલગ થયા પછી પત્નીના ભરણપોષણ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટે મોટો નિર્ણય આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે જો મહિલાના પહેલા લગ્ન કાયદેસર રીતે છૂટાછેડા ન થયા હોય તો પણ તે તેના બીજા પતિ પાસેથી ભરણપોષણ મેળવવા માટે હકદાર છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે જો મહિલા અને તેના પહેલા પતિ પરસ્પર સંમતિથી અલગ થયા હોય, તો કાયદેસર છૂટાછેડાનો અભાવ તેને બીજા પતિ પાસેથી ભરણપોષણ મેળવવાથી રોકી શકતો નથી.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
તેલંગાણા હાઈકોર્ટે સીઆરપીસીની કલમ 125 હેઠળ મહિલાને તેના બીજા પતિ પાસેથી ભરણપોષણ નકારવાનો આદેશ આપ્યો હતો કારણ કે તેણે તેના પહેલા પતિ સાથે કાયદેસર રીતે લગ્ન તોડી નાખ્યા ન હતા. હવે સુપ્રીમ કોર્ટે હાઇકોર્ટના આદેશ સામે મહિલાની અપીલ સ્વીકારી લીધી છે. જસ્ટિસ બી.વી. નાગરત્ના અને જસ્ટિસ સતીશ ચંદ્ર શર્માની બેન્ચ આ કેસની સુનાવણી કરી રહી હતી.
કોર્ટે કહ્યું, 'એ યાદ રાખવું જોઈએ કે CrPC ની કલમ 125 હેઠળ ભરણપોષણનો અધિકાર પત્નીને આપવામાં આવતો લાભ નથી પરંતુ પતિની કાનૂની અને નૈતિક જવાબદારી છે.'
શું વાત હતી?
અપીલકર્તા મહિલાએ આ કેસમાં બીજા પુરુષ અને પ્રતિવાદી સાથે તેના પહેલા પતિને ઔપચારિક રીતે છૂટાછેડા આપ્યા વિના લગ્ન કર્યા હતા. પ્રતિવાદીને મહિલાના પહેલા લગ્નની જાણ હતી. બંને સાથે રહેતા હતા અને તેમને એક બાળક પણ હતું, પરંતુ સંઘર્ષને કારણે તેઓ અલગ થઈ ગયા. હવે મહિલાએ CrPC ની કલમ 125 હેઠળ ભરણપોષણની માંગણી કરી હતી, જેને ફેમિલી કોર્ટે સ્વીકારી લીધી હતી.
બાદમાં, હાઈકોર્ટે ફેમિલી કોર્ટના આદેશને રદ કર્યો કારણ કે પહેલા લગ્ન કાયદેસર રીતે છૂટા થયા ન હતા. પ્રતિવાદી દલીલ કરે છે કે મહિલાને તેની પત્ની માની શકાય નહીં કારણ કે તેણે તેના પહેલા પતિ સાથેના લગ્ન કાયદેસર રીતે સમાપ્ત કર્યા નથી.
સુપ્રીમ કોર્ટે શું કહ્યું?
હવે સુપ્રીમ કોર્ટ કહે છે કે જ્યારે પ્રતિવાદી-બીજા પતિને મહિલાના પહેલા લગ્નની જાણ હતી. આવી સ્થિતિમાં, તે ફક્ત એટલા માટે ભરણપોષણ ચૂકવવાનો ઇનકાર કરી શકે નહીં કારણ કે મહિલાના પહેલા લગ્ન કાયદેસર રીતે સમાપ્ત થયા નથી.
કોર્ટે બે હકીકતો પર ભાર મૂક્યો: 'પ્રથમ, પ્રતિવાદીનો કેસ એવો નથી કે સત્ય તેનાથી છુપાવવામાં આવ્યું હતું.' ફેમિલી કોર્ટે સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું કે પ્રતિવાદી અપીલકર્તા નંબર 1 ના પહેલા લગ્નથી સંપૂર્ણપણે વાકેફ હતા. પ્રતિવાદીએ અપીલકર્તા સાથે એક વાર નહીં પણ બે વાર લગ્ન કર્યા, તેને અગાઉના લગ્નની સંપૂર્ણ જાણકારી હતી.
કોર્ટે કહ્યું, 'બીજું, અપીલકર્તા એ પહેલા પતિથી અલગ થવા માટે આ કોર્ટ સમક્ષ એક એમઓયુ રજૂ કર્યો છે.' આ છૂટાછેડાનો કાનૂની પુરાવો નથી, પરંતુ આ દસ્તાવેજ અને અન્ય પુરાવા દર્શાવે છે કે બંને પક્ષોએ સંબંધનો અંત લાવી દીધો છે અને અલગ રહી રહ્યા છે. ઉપરાંત, અપીલકર્તા તેના પહેલા પતિ પાસેથી ભરણપોષણ માંગી રહી નથી. આવી સ્થિતિમાં, અપીલકર્તા કોઈ કાનૂની દસ્તાવેજના અભાવે તેના પહેલા પતિથી અલગ થઈ ગઈ છે અને તેને તે લગ્નમાંથી કોઈ અધિકાર મળી રહ્યો નથી.
