
ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત એકાદશીનું હિન્દુ ધર્મમાં ખૂબ મહત્વ છે, જે દર મહિને બે વાર આવે છે. એક શુક્લ પક્ષમાં અને એક કૃષ્ણ પક્ષમાં.આ રીતે આખા વર્ષમાં 24 એકાદશી તિથિઓ હોય છે. દરેક એકાદશી પર, ભક્તો ઉપવાસ રાખે છે અને સંપૂર્ણ વિધિઓ સાથે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરે છે.ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, એકાદશીનું વ્રત સંપૂર્ણ નિયમો અને ભક્તિ સાથે કરવાથી બધા પાપોનો નાશ થાય છે. એવું પણ કહેવાય છે કે આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી મોક્ષ મળે છે.
આ ઉપરાંત, એકાદશીના ઘણા નિયમો છે, જેનું પાલન હિન્દુ સમાજના લોકો પ્રાચીન સમયથી કરતા આવ્યા છે. તેમાંથી એક એકાદશી પર ચોખા ન ખાવાનું છે.એવું માનવામાં આવે છે કે એકાદશીના દિવસે ચોખાનું સેવન ન કરવું જોઈએ. તમારા વડીલો કે દાદીમાએ પણ એકાદશી પર ભાત ખાવાની મનાઈ કરી હશે. આ દિવસે ઉપવાસ ન રાખનારાઓ માટે પણ ભાત ખાવાની મનાઈ છે. શાસ્ત્રોમાં પણ તેને નિષિદ્ધ માનવામાં આવ્યું છે. ચાલો જાણીએ કે આવું કેમ છે...
પહેલા ફેબ્રુઆરીમાં આવતી એકાદશી તિથિ જાણી લો
શુક્લ એકાદશી: ૮ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ, એકાદશી ૭ ફેબ્રુઆરીના રોજ રાત્રે ૯:૨૬ વાગ્યે શરૂ થશે.
કૃષ્ણ એકાદશી: ૨૪ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ, ૨૩ ફેબ્રુઆરીના રોજ બપોરે ૧:૫૫ વાગ્યે એકાદશી શરૂ થશે.
એકાદશી પર ચોખા ખાવાની મનાઈ કેમ છે?
માન્યતાઓ અનુસાર, એકાદશી પર ભાત ખાવાથી, તે વ્યક્તિ આગામી જન્મમાં એક સરકતા પ્રાણી તરીકે જન્મ લે છે. જોકે, દ્વાદશીના દિવસે ભાત ખાવાથી આ યોનિમાંથી મુક્તિ મળે છે. વાસ્તવમાં, ભાતને હવિષ્ય અન્ન એટલે કે દેવતાઓનો ખોરાક માનવામાં આવે છે, તેથી એકાદશી પર ભાત ખાવાની મનાઈ છે.
દંતકથા શું કહે છે?
દંતકથા અનુસાર, મહર્ષિ મેધાએ માતા શક્તિના ક્રોધથી બચવા માટે પોતાનો દેહ ત્યાગ કર્યો. તેમના શરીરના ભાગો પૃથ્વીમાં સમાઈ ગયા અને બાદમાં મહર્ષિ મેધાનો જન્મ તે જ જગ્યાએ ચોખા અને જવના રૂપમાં થયો. એકાદશીના દિવસે મહર્ષિ મેધાના શરીરના ભાગો પૃથ્વીમાં ભળી ગયા હતા, તેથી આ દિવસે ચોખા ખાવાની મનાઈ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એકાદશી પર ભાત ખાવું એ મહર્ષિ મેધાનું માંસ અને લોહી ખાવા સમાન છે. આ કારણોસર ચોખા અને જવને જીવંત પ્રાણીઓ ગણવામાં આવે છે. તેથી, એકાદશીના દિવસે ચોખા ખાવાની મનાઈ છે, જેથી એકાદશીનું વ્રત સાત્વિક રીતે પૂર્ણ કરી શકાય.
જ્યોતિષીય કારણ શું છે?
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર, ચોખામાં ઘણું પાણી હોય છે અને ચંદ્રનો પાણી પર ખૂબ પ્રભાવ હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, ભાત ખાવાથી શરીરમાં પાણીનું પ્રમાણ વધે છે, જેના કારણે મન વિચલિત અને બેચેન બને છે. આ ઉપવાસના નિયમોનું પાલન કરવામાં અવરોધો પેદા કરે છે. એકાદશીના વ્રત દરમિયાન મનની શુદ્ધ અને સાત્વિક ભાવનાનું પાલન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, તેથી આ દિવસે ચોખા અથવા તેમાંથી બનાવેલા ઉત્પાદનોનું સેવન પ્રતિબંધિત છે.
નોંધ:- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે - પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. GSTV આની પુષ્ટિ નથી કરતું. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.