Last Update :
22 Mar 2025
ડિજિટલાઇઝેશન થતાં રિયલ એસ્ટેટ, વ્યવસાયિક સોદાઓ અને ઇવેન્ટ્સમાં રોકડ વ્યવહારો ચાલુ રહે છે. જો કે તેમ અનેક નિયમોમાં બદલાવ આવ્યો છે. ખાસ કરીને UPI લોન્ચ થયા પછી, લોકો હવે 1 રૂપિયાથી લઈને લાખ રૂપિયા સુધીની ઓનલાઈન ચુકવણી કરી રહ્યા છે. પરંતુ રિયલ એસ્ટેટ, વ્યવસાયિક સોદાઓ અને ઇવેન્ટ્સમાં રોકડ વ્યવહારોનો ટ્રેન્ડ હજુ પણ ચાલુ છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે કેટલા રોકડ વ્યવહારો પર દંડ વસૂલવામાં આવે છે અને કેટલો? ચાલો તેના નિયમો વિશે જાણીએ.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
કાયદો શું કહે છે?
નિયમો અનુસાર, જો એક દિવસમાં 2 લાખથી વધુના રોકડ વ્યવહારો થાય છે, તો 2 લાખ રૂપિયા કે તેથી વધુ રોકડ લેવા બદલ આવકવેરા કાયદાની કલમ 269ST હેઠળ 100 ટકાનો દંડ વસૂલવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ થયો કે ગમે તેટલી રકમ લેવામાં આવે, સરકાર તેને જપ્ત કરી શકે છે. જો તમે ચુકવણીને વિભાજીત કરીને કર ટાળવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હોવ તો પણ, તમે તેમ કરી શકતા નથી કારણ કે આ જ નિયમ આને પણ લાગુ પડે છે.
દંડ ક્યારે અને કેવી રીતે લાદવામાં આવે છે
નિયમ મુજબ, કોઈપણ વ્યક્તિ કે સંસ્થા પાસેથી એક દિવસમાં 2 લાખ રૂપિયાથી વધુ રોકડ લેવી ગેરકાયદેસર છે. ઉદાહરણ તરીકે, તમે સવારે કોઈ વ્યક્તિ પાસેથી 1.5 લાખ રૂપિયા રોકડા લીધા અને સાંજે તે જ વ્યક્તિ પાસેથી બીજા 1 લાખ રૂપિયા લીધા. કુલ રકમ 2.5 લાખ રૂપિયા થાય છે, જે મર્યાદા કરતાં વધુ છે. આ માટે, તમે જેટલી રોકડ લીધી છે તેટલો દંડ વસૂલવામાં આવશે. એટલે કે તમારે 2.5 લાખ રૂપિયાનો દંડ ભરવો પડી શકે છે.
હપ્તામાં ચુકવણી લેવી
જો કોઈ વ્યક્તિ એક જ વ્યવહાર માટે અલગ અલગ દિવસોમાં 2 લાખ રૂપિયાથી વધુ રોકડ લે છે, તો તેને પણ ગેરકાયદેસર ગણવામાં આવશે અને દંડ વસૂલવામાં આવશે. ઉદાહરણ તરીકે, તમે 3 લાખ રૂપિયાની મિલકત વેચી અને દરરોજ 1 લાખ રૂપિયા રોકડમાં લેતા હતા અને એવું વિચારતા હતા કે તમે 2 લાખ રૂપિયાની મર્યાદા ઓળંગી નથી, પરંતુ આ આખા 3 લાખ રૂપિયાને એક જ વ્યવહારનો ભાગ ગણવામાં આવશે અને તેથી દંડ વસૂલવામાં આવશે.
લગ્ન અને કાર્યક્રમોમાં ખર્ચાયેલા રોકડા
જો લગ્ન કે કોઈપણ કાર્યક્રમ માટે રોકડ ખર્ચ 2 લાખ રૂપિયાથી વધુ હોય, તો તે પણ નિયમનું ઉલ્લંઘન છે.
ઉદાહરણ તરીકે, તમે લગ્નના કેટરિંગ માટે 1.5 લાખ રૂપિયા અને શણગાર માટે 1 લાખ રૂપિયા રોકડા ચૂકવ્યા. તેથી કુલ રકમ 2.5 લાખ રૂપિયા થાય છે, જે 2 લાખ રૂપિયાની મર્યાદા કરતાં વધુ છે. તેથી દંડ લાદવામાં આવશે.
આનાથી કેવી રીતે બચવું
બેંક ટ્રાન્સફર, UPI અથવા ડિજિટલ પેમેન્ટનો ઉપયોગ કરો અને 2 લાખ રૂપિયાથી વધુ રોકડ ન રાખો, ભલે તે વિભાજિત હોય. વ્યવસાય, મિલકત અથવા ઇવેન્ટ્સમાં હંમેશા મોટા રોકડ વ્યવહારો ટાળો. આ નિયમની અવગણના કરવાથી મોટો દંડ થઈ શકે છે, તેથી સાવચેત રહો અને યોગ્ય રીતે વ્યવહાર કરો.
