Last Update :
08 May 2025
બુધવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હીમાં આયોજિત ત્રણ દિવસીય ગ્લોબલ સ્પેસ એક્સપ્લોરેશન કોન્ફરન્સ (GLEX) માં યુએસ સ્પેસ એજન્સી NASA ના પ્રતિનિધિઓની ગેરહાજરીથી બધાનું ધ્યાન ખેંચાયું છે. ઓછામાં ઓછા એક ડઝન નાસા અવકાશયાત્રીઓ અને વૈજ્ઞાનિકો આ પરિષદમાં હાજરી આપે તેવી અપેક્ષા હતી પરંતુ તેમણે તેમની ભાગીદારી રદ કરવી પડી.
GSTVની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો
ભંડોળના અભાવે નાસાના પ્રતિનિધિઓ ભારત આવી શક્યા નથી. આ ઐતિહાસિક કાર્યક્રમમાં 35 દેશોના પ્રતિનિધિઓ, ચીન, જાપાન, કેનેડા અને યુરોપની મુખ્ય અવકાશ એજન્સીઓના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, 1700 થી વધુ પ્રતિનિધિઓ અને દસ અવકાશયાત્રીઓએ ભાગ લીધો હતો. પરંતુ વિશ્વની સૌથી મોટી અવકાશ એજન્સીમાંથી કોઈ પણ આ ભવ્ય પરિષદમાં આવ્યું ન હતું.
મુસાફરી અને ભાગીદારી માટે ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવ્યું ન હતું
આયોજન સમિતિના એક સભ્યએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે આ વખતે નાસાનું પ્રતિનિધિત્વ કરી શકાશે નહીં કારણ કે મુસાફરી અને ભાગીદારી માટે ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવ્યું ન હતું. અવકાશ સંશોધન ક્ષેત્રે નવીનતમ પ્રગતિ અને સહયોગની ચર્ચા કરવા માટે આ પરિષદનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તેને વૈશ્વિક અવકાશ સમુદાય માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ માનવામાં આવી રહ્યું છે.
ટ્રમ્પ સરકારની નવી નીતિઓ અવરોધ બની
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ વર્ષની શરૂઆતમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સત્તામાં પાછા ફર્યા પછી, તેમની સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2026 માટે બજેટમાં મોટો કાપ મૂક્યો છે. આને કારણે, મંગળ પરથી નમૂનાઓ લાવવાના મિશન સહિત, નાસાના ઘણા મિશન રદ અથવા મુલતવી રાખવામાં આવ્યા છે. આ કાપને કારણે નાસાની આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમોમાં ભાગીદારી પર પણ અસર પડી છે.
ભારત માટે ગર્વની ક્ષણ
આ પહેલી વાર છે જ્યારે ભારત GLEX નું આયોજન કરી રહ્યું છે અને આ વર્ષે આ આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ ભાગીદારી જોવા મળી છે. ઇન્ટરનેશનલ એસ્ટ્રોનોટિકલ ફેડરેશન અને ઇસરો દ્વારા આયોજિત, આ કાર્યક્રમ ભારતના વધતા અવકાશ કદને પણ દર્શાવે છે. IAF ના એક સભ્યએ જણાવ્યું હતું કે NASA હાલમાં આંતરિક ફેરફારોમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે અને મુખ્ય વિભાગના વડાઓની કાયમી નિમણૂક હજુ બાકી છે, જેના કારણે તેની હાજરી વધુ મુશ્કેલ બની ગઈ છે.
નાસાની ગેરહાજરી છતાં આ પરિષદ સફળ રહી.
ભલે નાસાની ગેરહાજરીથી કેટલાક પ્રશ્નો ઉભા થયા હોય, પણ અન્ય દેશોની સક્રિય ભાગીદારી અને કોન્ફરન્સમાં રેકોર્ડ સંખ્યામાં પ્રતિનિધિઓની હાજરીએ તેને એક ઐતિહાસિક પ્રસંગ બનાવ્યો. આ પરિષદમાં અવકાશ સંશોધનનું ભવિષ્ય, ચંદ્ર અને મંગળ મિશન અને આબોહવા પરિવર્તનના અભ્યાસમાં અવકાશ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ જેવા વિષયો પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ ભારતના ગગનયાન મિશન અને આગામી ચંદ્રયાન-4 મિશન વિશે માહિતી શેર કરી હતી. આ ઉપરાંત, સ્પેસએક્સ અને બ્લુ ઓરિજિન જેવી ખાનગી અવકાશ કંપનીઓના પ્રતિનિધિઓએ પણ તેમની યોજનાઓ રજૂ કરી.
