
ગયા મહિને યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ભારે ટેરિફ લાદવામાં આવતા ફુગાવામાં થોડો વધારો થયો હતો, પરંતુ અર્થશાસ્ત્રીઓની અપેક્ષા છે કે આગામી મહિનાઓમાં આ વલણ વધુ સ્પષ્ટ થશે.
ફેક્ટસેટ અનુસાર, ગ્રાહક ભાવ ગયા વર્ષની સરખામણીમાં એપ્રિલમાં 2.4 ટકા વધવાની આગાહી છે, જે માર્ચમાં પણ એટલા જ હતા અને વર્ષની શરૂઆતમાં 3 ટકાથી નીચે હતા. છતાં, માસિક ધોરણે, અર્થશાસ્ત્રીઓ માર્ચથી એપ્રિલ દરમિયાન ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક 0.3 ટકા વધ્યો હોવાની અપેક્ષા રાખે છે, ગયા મહિને લગભગ પાંચ વર્ષમાં પહેલીવાર ફુગાવો ઘટ્યા પછી, આ ગતિ ફુગાવાને વધુ ખરાબ કરશે.
કઈ ચીજવસ્તુઓના ભાવ વધ્યા?
રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે કપડા, જૂતા, ફર્નિચર, ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ અને કારના ભાવમાં વધારો થયો છે. આનું કારણ એ છે કે ફેબ્રુઆરીથી મેક્સિકો અને કેનેડાથી આવતા ઘણા માલ પર ટેરિફ લાદવામાં આવ્યા છે અને હવે ચીનથી આવતા ઘણા ઉત્પાદનો પર પણ ટેરિફ લાદવામાં આવ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, કાર ખરીદવાની સ્પર્ધા વધી કારણ કે લોકો ટેરિફ લાગુ થયા પહેલા કાર ખરીદવા માંગતા હતા. આનાથી કારના વેચાણમાં વધારો થયો અને ડીલરોને ડિસ્કાઉન્ટ આપવાની જરૂર ન પડી, જેના કારણે કિંમતોમાં વધારો થયો. છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં કરિયાણાની વસ્તુઓના ભાવમાં પણ બે વાર તીવ્ર વધારો થયો છે.
કંપનીઓ શું કહે છે?
ઘણી કંપનીઓએ કહ્યું છે કે તેઓ હજુ પણ નક્કી નથી કરી શકતા નથી કે ટેરિફને કારણે વધેલા ખર્ચનો કેટલો હિસ્સો ગ્રાહકો પર નાખવો જોઈએ. તેનો અર્થ એ કે તેઓ ધીમે ધીમે ભાવ વધારી રહ્યા છે જેથી માંગ પર અસર ન પડે. મેક્રો પોલિસી પર્સ્પેક્ટિવ્સના સહ-સ્થાપક લૌરા રોઝનર-વોરબર્ટન કહે છે કે ગ્રાહકોને આંચકો ન લાગે તે માટે કંપનીઓ ધીમે ધીમે ભાવ વધારી રહી છે.
ચીન અને અમેરિકા વચ્ચે કરાર
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે સોમવારે જણાવ્યું હતું કે ચીન પરના ટેરિફને 145 ટકાથી ઘટાડીને 30 ટકા કરવા માટે ચીન સાથે કરાર થયો છે. ચીને અમેરિકન માલ પર લાદવામાં આવેલી ડ્યુટી પણ ઘટાડી દીધી છે. પરંતુ જો બંને દેશો 90 દિવસની અંદર કોઈ નક્કર કરાર પર નથી પહોંચી શકતા, તો 24 ટકા સુધીનો નવો ટેરિફ ફરીથી ઉમેરી શકાય છે. જોકે, યુએસ ટેરિફ હજુ પણ સરેરાશ 18 ટકા રહેશે, જે 1934 પછી સૌથી વધુ છે.
ફેડરલ રિઝર્વની સમસ્યાઓ
ફુગાવો અને બેરોજગારી બંને એક સાથે વધી રહ્યા છે, જેના કારણે યુએસ સેન્ટ્રલ બેંક મુશ્કેલીમાં મુકાઈ રહી છે. સામાન્ય રીતે જ્યારે બેરોજગારી વધે છે, ત્યારે ફેડરલ રિઝર્વ લોકોને વધુ ખર્ચ કરવા અને નોકરીઓ વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે વ્યાજ દર ઘટાડે છે. પરંતુ જ્યારે ફુગાવો વધે છે, ત્યારે વ્યાજ દરમાં વધારો થાય છે.
રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પનો શું મત છે?
રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ વારંવાર દાવો કરી ચૂક્યા છે કે 'કોઈ ફુગાવો નથી.' તેમણે સોશિયલ મીડિયા પર એમ પણ કહ્યું કે પેટ્રોલની કિંમત 1.98 ડોલર પ્રતિ ગેલન છે. પરંતુ AAA સંગઠન કહે છે કે ગેસોલિનનો સરેરાશ ભાવ 3.14 ડોલર પ્રતિ ગેલન છે, જેનો અર્થ એ થાય કે ટ્રમ્પનો દાવો સાચો નથી. ટ્રમ્પ માને છે કે ટેરિફથી સરકારી આવક વધશે અને બજેટ ખાધ ઘટશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ટેરિફ સૌથી સુંદર શબ્દ છે, એટલે કે તેમને ટેરિફ ખૂબ ગમે છે.