
ચોમાસાની ઋતુ આવતાની સાથે જ ચારે બાજુ હરિયાળી છવાઈ જાય છે. ઠંડી પવન ફૂંકાય છે અને ગરમીથી રાહત મળે છે. વૃક્ષો અને છોડ પણ લીલા થઈ જાય છે અને હવામાન ખૂબ સરસ લાગવા લાગે છે. બાળકો બહાર રમવા માંગે છે અને વડીલો ચા અને ભજિયાનો આનંદ માણે છે. પરંતુ આ ઋતુમાં એક સમસ્યા પણ ઝડપથી વધે છે - મચ્છર. વરસાદના પાણીને કારણે ઘણી જગ્યાએ પાણી જમા થાય છે. આ સ્થિર પાણી મચ્છરો માટે ઘર જેવું હોય છે. મચ્છર ત્યાં ઇંડા મૂકે છે અને ઝડપથી વધે છે. આ મચ્છર ક્યારેક ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા અને વાયરલ તાવ જેવા રોગો ફેલાવી શકે છે. તેથી આ ઋતુનો આનંદ માણતી વખતે મચ્છરોથી પણ સાવધ રહેવું જોઈએ અને કેટલાક સરળ પગલાં અપનાવવા જોઈએ.
1. પાણી જમા થવા ન દો
મચ્છરો સૌથી વધુ ત્યાં ઉછરે છે જ્યાં સ્વચ્છ અથવા ગંદુ પાણી જમા થાય છે. કુલર, ડોલ, ટાંકી, વાસણ કે ખાલી બોક્સમાં પાણી જમા થવા ન દો. દર બે દિવસે ફૂલદાનીમાં પાણી બદલો. જો છત પર કે શેરીમાં પાણી ભરાયેલું હોય, તો તેને કાઢી નાખો અથવા ઢાંકી દો. યાદ રાખો, પાણી દૂર કરવાનો અર્થ મચ્છરો દૂર કરવાનો છે.
2. મચ્છરો ભગાડવા માટે પગલાં લો
ઘરની અંદર અને બહાર મચ્છર ભગાડનારાઓનો ઉપયોગ કરો. જેમ કે બોડી ક્રીમ, સ્પ્રે અથવા કપડાં પર લગાવવા માટે પેચ. રાત્રે સૂતા પહેલા તમે મચ્છર ભગાડનાર અગરબત્તી અથવા મશીનનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો. ખાસ કરીને બાળકો માટે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો.
3. બારીઓ અને દરવાજા પર જાળી લગાવો
મચ્છરોને ઘરમાં પ્રવેશતા અટકાવવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ માટે બારીઓ અને દરવાજા પર ઝીણી જાળી લગાવો. જ્યાં જાળી ન હોય ત્યાં સાંજે દરવાજા અને બારીઓ બંધ કરો. આ એક ખૂબ જ સરળ પણ મહત્વપૂર્ણ ઉકેલ છે.
4. ઘર અને આસપાસની જગ્યા સ્વચ્છ રાખો
મચ્છર ગંદકી અને ભેજવાળી જગ્યાએ ઝડપથી છુપાઈ જાય છે. બાથરૂમ, સ્ટોર રૂમ, રસોડાની નીચે જગ્યા, કબાટના ખૂણા - બધી જગ્યાઓ સ્વચ્છ હોવી જોઈએ. ફ્લોર ધોતી વખતે પાણીમાં થોડું લીમડાનું તેલ અથવા ડેટોલ ઉમેરવું સારું છે. આ મચ્છર અને બેક્ટેરિયા બંનેને દૂર રાખે છે.
5. આખા શરીરને ઢાંકે તેવા કપડાં પહેરો
મચ્છર શરીરના ખુલ્લા ભાગો પર કરડે છે. તેથી ચોમાસામાં હળવા અને ઢીલા કપડાં પહેરો જે આખા હાથ અને પગને ઢાંકે. ઘાટા રંગો મચ્છરોને વધુ આકર્ષે છે. બાળકોને સમાન કપડાં પહેરાવો જેથી તે મચ્છરોથી બચી શકે.
6. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારો
મચ્છર કરડે તો પણ, જો શરીરની શક્તિ એટલે કે રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત હોય, તો રોગ ટાળી શકાય છે. તમારા આહારમાં હળદરવાળું દૂધ, આમળા, લીંબુ, મોસમી ફળો, તુલસીના પાન જેવી વસ્તુઓનો સમાવેશ કરો. શક્ય તેટલું વધુ પાણી પીવો જેથી શરીર હાઇડ્રેટેડ રહે.
7. મચ્છરજન્ય રોગોના લક્ષણો સમજો
જો તમને ખૂબ તાવ, શરીરમાં દુખાવો, સાંધામાં સોજો, થાક અથવા ત્વચા પર ફોલ્લીઓ હોય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયાના લક્ષણો શરૂઆતમાં નાના લાગે છે પરંતુ સમયસર સારવાર જરૂરી છે. સારવારમાં વિલંબ ન કરો.
8. ખાસ કરીને બાળકો અને વૃદ્ધોનું રક્ષણ કરો
બાળકો અને વૃદ્ધોને મચ્છર થવાની સંભાવના હોય છે. તેને આખી બાંયના કપડાં પહેરાવો. મચ્છર ભગાડનાર ક્રીમ લગાવો અને તેમને મચ્છરદાની નીચે સૂવા દો. તમે શાળાએ જતા બાળકોના બેગ અથવા કપડાં પર મચ્છર ભગાડનાર સ્ટીકર અથવા પેચ લગાવી શકો છો.
9. કુંડા અને છોડની સંભાળ રાખો
કુંડામાં ભરાયેલા પાણીથી પણ મચ્છર ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. કુંડાની નીચે ટ્રે ખાલી કરો. માટીને ફેરવતા રહો જેથી મચ્છરોને ઈંડા મૂકવાની જગ્યા ન મળે. જો તમે ઈચ્છો તો, તમે માટીમાં લીમડાનો પાવડર ઉમેરી શકો છો.